Παρασκευή 29 Απριλίου 2011

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ - Ταρίκ Αλι

Ο Ταρίκ Αλι έχει γράψει μια μυθιστορηματική πενταλογία με θέμα το Ισλάμ, η οποία εγκαινιάστηκε με το βιβλίο «Στον ίσκιο της ροδιάς». Είναι εκδότης του περιοδικού «New Left Review» και ζει μόνιμα στο Λονδίνο. 



- Μετά το ντόμινο των εξεγέρσεων στον αραβικό κόσμο, πώς βλέπετε να διαμορφώνεται ο παγκόσμιος γεωπολιτικός χάρτης;
«Είναι δύο διαφορετικά επεισόδια, που θα σημαδέψουν τον 21ο αιώνα. Είναι ακόμη πολύ νωρίς για να προβεί ο αραβικός κόσμος σε οριστικές αποφάσεις. Οι μαζικές κινητοποιήσεις έχουν τεράστια σημασία, όμως το μέλλον της Αιγύπτου παραμένει αβέβαιο. Η αστάθεια που έχει δημιουργηθεί αυτή τη στιγμή, σε Ιορδανία και Υεμένη, θα πρέπει να ανησυχεί το Ριάντ και το Τελ Αβίβ. Η απομάκρυνση από την εξουσία του Μπουμπάρακ -ο οποίος πλιατσικολόγησε 40 εκατ. δολάρια-, χωρίς άλλες μεταρρυθμίσεις, πρέπει να αντιμετωπιστεί σαν ένας τεράστιος πολιτικός θρίαμβος, αφού έθεσε σε κίνηση ορισμένες νέες πολιτικές δυνάμεις. Αν, όμως, η μετάβαση σε νέους τρόπους διακυβέρνησης γίνει βιαστικά, η εφαρμογή τους θα είναι βραχύβια εμπειρία.
Πρέπει να τονίσω ότι αυτές οι μαζικές κινήσεις και εξεγέρσεις έχουν ελάχιστα κοινά στοιχεία με αυτές στην Ανατολική Ευρώπη του 1989. Τότε, εκφράστηκε η επιθυμία να ενωθούν με τη Δύση, να στηρίξουν τις σταυροφορίες της, να μιμηθούν τους εγκληματίες της, να αποδεχτούν τον «πολιτισμό» της. Στον αραβικό κόσμο θέλουν ανεξαρτησία και δημοκρατία, και να απομακρυνθούν από το άσχημο ιμπεριαλιστικό αγκάλιασμα της Δύσης, που έχει στηρίξει τους δυνάστες τους». 

- Πώς αποτιμάτε την καταστροφή της Φουκουσίμα;
«Ως ένα τρομερό "κατηγορώ" εναντίον της αμερικανοποιημένης ιαπωνικής ελίτ, η οποία κυβέρνησε τη χώρα μετά το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Παρά τον τρόμο που έσπειρε η Χιροσίμα και το Ναγκασάκι, η νέα ελίτ ξεκίνησε μια σειρά από καταστροφικά πειράματα, παρά το γεγονός ότι η ιαπωνική μηχανική και τεχνολογία μέχρι τώρα βρίσκονται στην κορυφή του κόσμου. Υπέγραψαν, στο σκοτάδι, τη συνθήκη Ασφαλείας με τις ΗΠΑ κατά τη δεκαετία του 1950, παρά το θυμό και την εχθρότητα του πληθυσμού και τις βίαιες διαδηλώσεις των φοιτητών. Ποτέ η ελίτ δεν εγκατέλειψε τις φιλοδοξίες της για μια Ιαπωνία-πυρηνική χώρα, κι αυτό είχε τα γνωστά καταστροφικά αποτελέσματα. Αν επιμείνουν στην πυρηνική ενέργεια, παρά το ατύχημα αυτό, θα είναι μια τρομερή ήττα για την κοινωνία των πολιτών. Αλλά ούτε τα γεγονότα στον αραβικό κόσμο ούτε το ατύχημα στην Φουκουσίμα άλλαξαν συντριπτικά το γεωπολιτικό χάρτη». 

- Αν σας έλεγαν να επιλέξετε τον τρόπο για να εκφράσετε την παγκοσμιοποίηση της οδύνης και του πόνου, με ποια ιδιότητα θα τον αποτυπώνατε: του πολιτικού αναλυτή ή του συγγραφέα;
«Και με τις δύο. Στο τελευταίο μυθιστόρημα της ισλαμικής πενταλογίας μου φαντασίας "The night of the golden butterfly", η θλίψη και ο πόνος είναι πάντα παρόντες και σημαδεύονται από εκρήξεις χιούμορ και ελπίδας. Από την άλλη, στο τελευταίο πολιτικό μου βιβλίο "The Obama syndrome", γράφω για το ότι υπάρχει συνέχεια από τον Μπους στον Ομπάμα αλλά και πώς διατηρήθηκε το status quo, αλλά με... καλύτερη μουσική για τα αυτιά του κόσμου». 

- Στους «Πειρατές της Καραϊβικής» υπερασπίζεστε το πείραμα του προέδρου Ούγο Τσάβες στη Βενεζουέλα κι όπως αυτό διαχύθηκε στον Εβο Μοράλες στη Βολιβία και στον Ραφαέλ Κορέ στο Εκουαδόρ. Γιατί πιστεύετε ότι η κληρονομιά της κουβανικής επανάστασης εξακολουθεί να διαμορφώνει τον πολιτικό χάρτη στη Λατινική Αμερική;
«Το γεγονός ότι έχει κάποιες επιπτώσεις, μπορεί να το δει κανείς στη νέα πραγματικότητα. Η απομόνωση της Κούβας έχει διακοπεί. Η βολιβιανή συγκυρία στη Νότια Αμερική είναι βέβαια πολύ διαφορετική από την εποχή του Φιντέλ, του Τσε και του Αλιέντε, αλλά έχει μάθει από όλες αυτές τις εμπειρίες. Σε αντίθεση με την Ευρώπη, οι Νοτιοαμερικανοί διατηρούν μια ισχυρή ιστορική μνήμη». 

- Ο ισλαμικός φονταμενταλισμός χρησιμοποιεί πολιτικά και θρησκευτικά εργαλεία του παρελθόντος; Γιατί ο δυτικός κόσμος συγκρούεται μαζί του, με πολιτικά και ιδεολογικά όπλα τη δημοκρατία, τα ανθρώπινα δικαιώματα και την καταπίεση των μειονοτήτων, ενώ την ίδια στιγμή όλοι καταλαβαίνουν ότι την τελική λύση τη δίνει η μηχανή του πολέμου;
  «Ο ισλαμικός φονταμενταλισμός είναι μια περιθωριακή δύναμη. Το γεγονός της 11/9 δεν έκανε την Αλ Κάιντα ένα μαζικό κίνημα. Οι ΗΠΑ χρησιμοποίησαν την ύπαρξή της για να αναδιαμορφώσουν τον κόσμο. Αυτό δεν είναι καν μυστικό. Η διαδικασία τής αποαποικιοποίησης ξεκίνησε με το Αφγανιστάν, κινήθηκε προς το Ιράκ, και αυτή τη στιγμή λαμβάνει χώρα στη Λιβύη». 

- Ποια φάση της παγκόσμιας Ιστορίας του παρελθόντος θυμίζει η δεύτερη δεκαετία του 21ου αιώνα; Σας μυρίζουν προεόρτια ενός Γ' Παγκοσμίου Πολέμου, με αυτονόητο διακύβευμα το πετρέλαιο;
«Το λιγότερο πιθανό σενάριο είναι αυτό ενός Γ' Παγκοσμίου Πολέμου. Ακόμη και κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, ήταν μια αμερικανική φοβία. Τώρα ξέρουμε ότι ποτέ η πρώην Σοβιετική Ενωση δεν είχε μελετήσει οποιαδήποτε επίθεση εναντίον της Δύσης. Η τωρινή περίοδος της Ιστορίας είναι μεταβατική, μια αντίληψη των δυνάμεων σαν εκείνη που είχε δημιουργηθεί στην Ευρώπη από την πρωσική και κεντροευρωπαϊκή κυριαρχία».

- Η πενταλογία σας με θέμα το Ισλάμ έχει την αρχή της στον ηγέτη του αραβικού κόσμου Σαλαντίν εναντίον των σταυροφόρων. Περνάει μέσα από την πτώση της μαυριτανικής Γρανάδας στους χριστιανούς της Ιεράς Εξέτασης και από την κατάκτηση της αραβικής Σικελίας από τους Νορμανδούς. Τελικώς, εκτιμάτε ότι η αφήγηση της Ιστορίας, έτσι όπως διδάσκεται στη Δύση, έχει υποβαθμίσει την παρουσία των Αράβων;
«Ναι, δεν είναι μυστικό. Τα θεμέλια της σύγχρονης Ευρώπης δημιουργήθηκαν το 1492 και το 1526, όταν Εβραίοι και Αραβες εξορίστηκαν από την Ισπανία. Η νέα ταυτότητα χτίστηκε πάνω στην έννοια της καθαρότητας και την επιβολή της μεταστροφής στο χριστιανισμό. Τα μυθιστορήματά μου προσφέρουν έναν τρόπο να καταλάβουν οι άνθρωποι τι ήταν κάποτε η Ευρώπη. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό σήμερα, που τη μαστίζει η ισλαμοφοβία και οι ακροδεξιές ομάδες στοχοποιούν τους νέους μουσουλμάνους πολίτες της ηπείρου. Το μυθιστόρημα «The night of the golden butterfly» είναι κατά κάποιον τρόπο και ένα μυθιστόρημα της μετανάστευσης. Διαδραματίζεται κυρίως στο σημερινό κόσμο, όπου οι καλλιτέχνες παλεύουν να τα βγάλουν πέρα με την πολιτική, οικονομική και πολιτιστική κρίση και η θρησκεία επανεμφανίζεται παντού με διάθεση εκδίκησης». 

- Εχετε παρακολουθήσει την πορεία και την αρνητική οικονομική κατάσταση στην οποία έχουν οδηγηθεί η Ελλάδα, η Ιρλανδία, η Πορτογαλία; Την ίδια τύχη θα έχει και ο υπόλοιπος ευρωπαϊκός Νότος;
«Είναι αδύνατον να μη γνωρίζεις τις τεράστιες επιπτώσεις της καπιταλιστικής κρίσης. Ηταν υπερβολικά απερίσκεπτο από την πλευρά της ευρωπαϊκής ελίτ να φανταστεί ότι για να προχωρήσει έπρεπε να ζήσει με πίστωση ή χρησιμοποιώντας λεφτά για να παράγει λεφτά. Αυτό που κατάφερε ήταν να καταστήσει την Ευρώπη αδύναμη, διατηρώντας τον πλούτο των τραπεζών, αλλά και τις πολιτικές και κοινωνικές ελίτ που τις στηρίζουν. Η Ελλάδα, η Ιρλανδία και η Πορτογαλία πρέπει να κηρύξουν πτώχευση και να αποχωρήσουν αμέσως από την Ευρωπαϊκή Ενωση. Αυτό θα ήταν ευρέως αποδεκτό από το λαό και θα έδινε μια καινούργια βάση για το τι μπορεί να γίνει από εδώ και πέρα. Αλλά οι mainstream πολιτικοί κοιμούνται τόσο καιρό στο ίδιο κρεβάτι με τα χρήματα, που οι εγκέφαλοί τους σταμάτησαν να λειτουργούν. Δεν έχουν όραμα και, αλίμονο, δεν έχει εμφανιστεί ακόμη καμία εναλλακτική πρόταση». 



Στα ελληνικά κυκλοφορούν τα βιβλία του:
«Οι πειρατές της Καραϊβικής», 
«1968», 
«Ενας σουλτάνος στο Παλέρμο», 
«Ο Μπους στη Βαβυλώνα. Η νέα αποικιοποίηση του Ιράκ», 
«Η πέτρινη γυναίκα», 
«Η σύγκρουση των φονταμενταλισμών»,
«Στον ίσκιο της ροδιάς» («Αγρα»),
«Το βιβλίο του Σαλαντίν» («Αγκυρα»), 
«Μάης '68: στην Ελλάδα, στη Γαλλία, στον κόσμο» («Modern Times»). 
Από την Ελευθερτυπία

ΒΙΒΛΙΟ - Βραβεία Γκονκούρ

 Γκονκούρ, Ακαδημία


Λογοτεχνικός οργανισμός, ο οποίος ιδρύθηκε από τον Εντμόντ ντε Γκονκούρ με διαθήκη του που συντάχθηκε από το 1884. Συγκροτήθηκε επίσημα το 1902, και το 1903 αναγνωρίστηκε η δημόσια προσφορά του. Η ακαδημία αυτή αποτελείται από δέκα συγγραφείς, εξουσιοδοτημένουςν΄ απονέμουν κάθε χρόνο, μετά από ένα καθιερωμένο συμπόσιο, λογοτεχνικό βραβείο, που είναι το πιο περιζήτητο στη Γαλλία.

Βραβεία που απονεμήθηκαν:
1990 - Ζαν Ρουό, Les Champs d'honneur
1991 - Πιερ Κομπεσκό, Les Filles du Calvaire
1992 - Πατρίκ Σαμουαζό, Texaco
1993 - Αμίν Μααλούφ, Le Rocher de Tanios
1994 - Ντιντιέ βαν Κοβελέρτ, Un Aller simple
1995 - Αντρέι Μακίνε, Le Testament français
1996 - Πασκάλ Ροζέ, Le Chasseur Zéro
1997 - Πατρίκ Ραμπό, La Bataille
1998 - Πολ Κονστάν, Confidence pour confidence
1999 - Ζαν Εσενόζ, Je m'en vais
2000 - Ζαν-Ζακ Σιλ, Ingrid Caven
2001 - Ζαν-Κριστόφ Ρουφέν, Rouge Brésil
2002 - Πασκάλ Κινιάρ, Les Ombres errantes
2003 - Ζακ-Πιερ Αμέτ, La maîtresse de Brecht
2004 - Λοράν Γκοντέ, Le Soleil des Scorta
2005Φρανσουά Βεγιεργκάν, Trois jours chez ma mère
2006 - Τζόναθαν Λίτελ, Les Bienveillantes
2007 - Ζιλ Λερουά, Το τραγούδι της Αλαμπάμας (Alabama song)
2008 - Ατίκ Ραχιμί , Πέτρα της υπομονής
2009 - Μαρί Εντιάγι, Τρεις ισχυρές γυναίκες

2010 - Μισέλ Ουελμπέκ , Ο Χάρτης και το Έδαφος, μτφρ.: Λίνα Σιπητάνου,  εκδόσεις Εστία 
Ο Μισέλ Ουελμπέκ, ποιητής, μυθιστοριογράφος, δοκιμιογράφος και κινηματογραφιστής, έγινε γνωστός με το «Επέκταση του πεδίου της πάλης» και τα ιδίως τα «Στοιχειώδη Σωματίδια» τη δεκαετία του 1990. Εκτοτε, αναγνωστικό κοινό και κριτικοί διαιρούνται σε δύο στρατόπεδα: εκείνους που τον κατηγορούν ως επηρμένο προβοκάτορα, ρατσιστή, μισογύνη και πορνογράφο· και όσους σαγηνεύονται από την οξυδερκή ματιά του πάνω στις δυτικές κοινωνίες, τον μηδενισμό και την απόλυτη μοναχικότητα των χαρακτήρων, τα μελλοντολογικά στοιχεία της πρόζας του, την αγάπη του για τα σκυλιά. «Ο χάρτης και η επικράτεια» είναι το πέμπτο του μυθιστόρημα και απέσπασε το βραβείο Γκονκούρ, το 2010. Και εδώ ο Ουελμπέκ διατηρεί την οπτική του σχολιαστή της σύγχρονης πραγματικότητας, προχωρεί ένα βήμα παρακάτω την επεξεργασία της θεματικής που γνωρίσαμε στα προηγούμενα μυθιστορήματά του και κρατά πολύ χαμηλότερους τόνους.
Κεντρικό πρόσωπο είναι ο μονήρης καλλιτέχνης Ζεντ Μαρτέν. Παρακολουθούμε τις σημαντικές στιγμές της βιογραφίας, την επαγγελματική του πορεία, τη σχέση του με τις γυναίκες, με τον πατέρα του και το κύκλωμα της τέχνης. Μια από αυτές τις στιγμές είναι η στροφή του από τη φωτογραφία στη ζωγραφική, οπότε και ολοκληρώνει μια σειρά έργων, στην οποία καταγράφει διάφορα σύγχρονα επαγγέλματα. Για τον κατάλογο της έκθεσης ζητά από τον συγγραφέα Μισέλ Ουελμπέκ να γράψει ένα κείμενο και έτσι ξεκινά μια σχέση, η οποία θα μπορούσε να εξελιχθεί σε φιλία, εάν δεν τη διέκοπτε η άγρια δολοφονία του συγγραφέα. Στο τρίτο μέρος, η αφήγηση αποκτά χαρακτήρα αστυνομικού μυθιστορήματος και εστιάζει στον αστυνόμο Ζασελέν - ένα έντιμο και μεθοδικό στέλεχος της Δίωξης Εγκλήματος, που πολύ θυμίζει τον Μπέκα του Μαρή με τη στοργική αντιμετώπιση των υφιστάμενων του, αλλά και την όαση που του προσφέρει η μακρόχρονη, μονογαμική σχέση του με την οικονομολόγο και καλή μαγείρισσα Ελέν.
Ο επίλογος του βιβλίου εκτυλίσσεται στο μέλλον: η Ευρώπη δεν έχει πια καθόλου βιομηχανική παραγωγή: η Γαλλία επιβιώνει, έχοντας μετατραπεί σε ιδανικό προορισμό του αγροτουρισμού, στο γερμανικό Ruhrgebiet η βλάστηση έχει πνίξει όσες βιομηχανικές εγκαταστάσεις δεν μετατράπηκαν σε εκθεσιακούς ή συναυλιακούς χώρους. Ο Ζεντ περνάει τις τελευταίες δεκαετίες της ζωής του σε πλήρη απομόνωση, δημιουργώντας βίντεο που «συμβολίζουν την εξάλειψη του ανθρώπινου είδους» και τον «θρίαμβο της βλάστησης».
Μέσα από τη ζωή και την καλλιτεχνική δουλειά του Ζεντ, τη σχέση του με τον αρχιτέκτονα πατέρα του και τις συζητήσεις του με τον Ουελμπέκ, ο σύγχρονος δυτικός κόσμος παρουσιάζεται υπό το πρίσμα του τεχνητού, του κατασκευασμένου, του μαζικού και προτυποποιημένου, το άτομο ορίζεται ως τηλεθεατής, καταναλωτής, πελάτης, τουρίστας, χρήστης του Ιντερνετ. Μόνο στο έργο τέχνης αποδίδεται η ιδιότητα του φορέα αλήθειας και μένει ανεπηρέαστο από το γεγονός ότι αποτελεί διαπραγματεύσιμη αξία στην αγορά.
Ο αναγνώστης του Ουελμπέκ δεν θα βρει σε αυτό το μυθιστόρημα ούτε μία σκηνή σεξ. Οι γυναικείοι χαρακτήρες, βέβαια, προβάλλονται και εδώ μέσα από το φαντασιακό του δυτικού αρσενικού: ο Ζεντ θα αγαπήσει δύο γυναίκες στη ζωή του, τη Ζενεβιέβ από τη Μαδαγασκάρη, που εκδίδεται για να διατηρεί ένα καλό επίπεδο ζωής και θα του «μάθει τα πάντα», και τη Ρωσίδα Ολγα, που ανταποκρίνεται πλήρως στο πρότυπο της σλαβικής ομορφιάς, όπως το προέβαλλαν «τα πρακτορεία μόντελινγκ και τα περιοδικά μετά την πτώση της ΕΣΣΔ».
Αντίθετα, ο θάνατος, ως γήρας και φθορά, αλλά και ως πραγματικότητα του πτώματος, παρουσιάζεται από όλες τις δυνατές πλευρές: αυτοκτονία, καρκίνος, στυγερή δολοφονία, ευθανασία, ταφή, καύση, νεκρικά έθιμα της Μαδαγασκάρης, τεχνικές διαλογισμού πάνω στο άψυχο σώμα. Ο συγγραφέας Ουελμπέκ παίρνει θέση, με δηκτικότητα και σαρκασμό. Ο Ουελμπέκ -δευτερεύων χαρακτήρας της ιστορίας- και ο σκύλος του διαμελίζονται και οι ανάκατες σάρκες τους σχηματίζουν μοτίβα που θυμίζουν Τζάκσον Πόλοκ. Ο Ζεντ επιλέγει τις ανακουφιστικές θεραπείες και δημιουργεί έργα τέχνης μέχρι και την τελευταία μέρα της ζωής του.
Για την ελληνική απόδοση του «Ο χάρτης και η επικράτεια», η σημαντικότερη δυσκολία άπτεται περισσότερο της επιμέλειας παρά της μετάφρασης, Το κείμενο «ξεχειλίζει» τοπωνύμια, εμπορικά σήματα, αγγλικούς όρους, και δεν είναι πάντοτε αυτονόητη η επιλογή της μεταγραφής. Για παράδειγμα, η εμμονή στη χρήση των αναρίθμητων γαλλικών προϊόντων με «ονομασία προέλευσης» δημιουργεί στο πρωτότυπο μια αίσθηση υπερβολής και ειρωνείας, που χάνεται με την πιο άκομψη απόδοσή τους στα ελληνικά.
Λίνα Σιπητάνου


ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ - Αισχύλος - Μπέκετ

ΑΚΙΝΗΤΟΙ ΗΡΩΕΣ
Ο ήρωας στη συνείδησή μας είναι ταυτισμένος με τη δράση. 


 Υπάρχουν όμως δύο έργα στην ιστορία του θεάτρου που από την αρχή μέχρι το τέλος ο ήρωας δεν μπορεί να κουνηθεί από τη θέση του και μένει ακίνητος.

Το πρώτο είναι ο ΠΡΟΜΗΘΕΑΣ ΔΕΣΜΩΤΗΣ του Αισχύλου.


Ο Προμηθέας αλυσοδεμένος στέκει ακίνητος στην κορφή του Καύκασου, τεντωμένος ανάμεσα στον ουρανό και τη γη. Σ΄ αυτόν τον κάθετο άξονα εκτυλίσσεται η παγκόσμια ιστορία ανάμεσα στα δύο μέρη: στους θεούς και τους ανθρώπους. Ο Δίας είναι παντοδύναμος, ο Προμηθέας όμως γνωρίζει το μέλλον. Το μέλλον του θεού εξαρτάται από τον δέσμιό του. Αυτή η αντίθεση βάζει σε κίνηση τον κόσμο. Η εξουσία περιορίζεται από την άγνοια, η γνώση από την εξουσία.

Το δεύτερο είναι οι ΕΥΤΥΧΙΣΜΕΝΕΣ ΜΕΡΕΣ του Μπέκετ. 



Η ηρωίδα, η Γουίνυ, είναι θαμμένη μέσα σε ένα αμμόλοφο, πρώτα μέχρι τη μέση, ύστερα μέχρι το λαιμό. Δεν υπάρχει χορός, μόνο ο παράλυτος άντρας που δεν μπορεί να πάει κοντά της. Απ΄ όλο τον εξωτερικό κόσμο, απ΄ όλα τα αντικείμενα απομένουν μόνο μια ομπρέλα, μια μεγάλη τσάντα, αντικείμενα καλλωπισμού κι ένα περίστροφο. Η γυναίκα φιλάει αυτό το περίστροφο και το βάζει στην άκρη, γιατί είναι κιόλας πολύ αργά, είναι βουτηγμένη ως το λαιμό και τα χέρια της είναι ήδη κάτω από το χώμα. Είναι αναγκασμένη να ζήσει μέχρι να πεθάνει. Κουδουνίσματα σημειώνουν το χρόνο. Το Πάνω και το Κάτω εξακολουθούν να υπάρχουν, όμως η γη δεν είναι παρά μόνο άμμος, κι ο ουρανός είναι ολότελα άδειος, δεν υπάρχουν ούτε καν σύννεφα. Όλη η δράση συνίσταται σ΄ αυτό το βούλιαγμα στη γη. Σ΄ ένα όλο και πιο βαθύ βούλιαγμα.

Αυτός είναι ο χρόνος-τέλος: ο χρόνος του βουλιάγματος στη γη, που δε σημαίνει τίποτε περισσότερο από το βούλιαγμα στη γη. Ο Δίας τώρα είναι περιττός. Οι ευτυχισμένες μέρες του Μπέκετ είναι η τελική εκδοχή του προμηθεϊκού μύθου.

Τετάρτη 20 Απριλίου 2011

ΒΙΒΛΙΟ - Το λέμε σωστά;


Ποιο από τα παρακάτω είναι ορθογραφικά σωστό;
αλαζονεία ή αλαζονία;
δωσίλογος ή δοσίλογος;
κάθισα ή κάθησα;
συμπόνια ή συμπόνοια;
ανανδρεία ή ανανδρία;
αεροπορεία ή αεροπορία;
αγορανομία ή αγορονομία;
κομπλιμέντο ή κοπλιμέντο;
ακατανόμαστος ή ακατονόμαστος;
θα επιστήσω ή θα εφιστήσω;
διά του λόγου το αληθές  ή  διά του λόγου το ασφαλές;
παν μέτρον άριστον  ή  μέτρον άριστον;
απευθείας μετάδοση  ή  ζωντανή μετάδοση;

Ποια η διαφορά ανάμεσα στο:
απόδοση και επίδοση;
απόμαχος και παλαίμαχος;
αντιπρόσωπος και εκπρόσωπος;
γένεση και γέννηση;
εμπειρία και πείρα;

Ποιο είναι το σωστό;
απαντώ την ερώτηση  ή  απαντώ στην ερώτηση;
διαφεύγω την προσοχή  ή  διαφεύγω της προσοχής;
επιδέχομαι βελτίωση  ή  επιδέχομαι βελτίωσης;
τόσο πολλοί  ή  τόσοι πολλοί;


Επειδή η γλώσσα δεν είναι μόνο επικοινωνία, αλλά καθορίζει και την ποιότητα του λόγου  και της σκέψης μας, χρειάζεται προσοχή στη χρήση της.Μας χρειάζεται ένα χρηστικό βοήθημα.


Συγκεκριμένα, στο βιβλίο περιλαμβάνονται τα εξής:

-συνήθη ορθογραφικά, μορφολογικά και συντακτικά λάθη με τους αντίστοιχους σωστούς τύπους

-συγγενικές λέξεις, καθώς και λέξεις παρώνυμες και ομόηχες που συγχέονται στη χρήση

-η σωστή απόδοση λόγιων φράσεων που λέγονται, γράφονται ή χρησιμοποιούνται λανθασμένα

-η σωστή χρήση ομόρριζων επιρρημάτων που χρησιμοποιούνται λανθασμένα

-ομόρριζα επιρρήματα και επίθετα που συγχέονται στη χρήση

-ομόρριζες λέξεις που διαφέρουν στην ορθογραφία.

ΒΙΒΛΙΟ - Φίλοι και εραστές

 ΤΙΤΛΟΣ: Φίλοι και εραστές, Συγγραφέας: Θοδωρής Καλλιφατίδης


Κεντρικός ήρωας στο έργο είναι ο Γκέοργκ Αντρέασον, διευθυντής του εργατικού οργανισμού παιδείας στη Στοκχόλμη. Έχει κλείσει τα πενήντα πέντε, άνθρωπος καλλιεργημένος, σοσιαλδημοκράτης, παντρεμένος με τη Μάργια. Η Μάργια αποτελεί το βουβό πρόσωπο της ιστορίας. Πρώην χορεύτρια και σαφώς ερωτεύσιμη. 
"Είμαι ένα αερόστατο και κουβαλώ τις ματιές όλων" έγραφε στο ημερολόγιό της. Τελείως αναπάντεχα όμως η Μάργια πεθαίνει και το σκηνικό της ζωής του Γκέοργκ ανατρέπεται.
"Το απώτερο σύνορο του θανάτου έδινε νόημα και συνέπεια στη ζωή. Βάζουμε τα γεγονότα σε μια σειρά, μιλάμε για την πρώτη ή την τελευταία αγάπη μας, ακριβώς λόγω του θανάτου. Ο χρόνος υπάρχει χάρη στο θάνατο..."
Και πάλι αναπάντεχα  ο Γκέοργκ ανακαλύπτει ένα ερωτικό γράμμα της Μάργια  σε ένα συρτάρι με άγνωστο παραλήπτη, το οποίο έχει ως αποτέλεσμα να κλονιστεί η εμπιστοσύνη απέναντι στη θανούσα σύζυγό του.
"Γιατί δεν το είχε προσέξει όσο η Μάργια ζούσε; Πολύ απλά γιατί ήταν  ευχαριστημένος, και οι ευχαριστημένοι άνθρωποι δε νοιάζονται για τις αδικίες, η μεγαλύτερη αδικία που μπορεί να τους βρει είναι το να μην είναι πια ευχαριστημένοι".
Στην αρχή σκέφτεται να αναζητήσει ο ίδιος τον άγνωστο ερωτικό της σύντροφο, στη συνέχεια όμως εγκαταλείπει την ιδέα αυτή. Η ψυχολογία του είναι μάλιστα τόσο άσχημη που σε μια πολιτική του ομιλία  καταρρέει από οξύ έμφραγμα. Η ζωή του αλλάζει, αναθεωρεί τις ιδέες του, δικαιολογεί τη γυναίκα του και δε θεωρεί τον εαυτό του απατημένο. 
"Η ερωτική μνήμη των αντρών είναι πιο κοντή από το πέος τους" αναφέρει στην προσπάθειά του να πείσει τον εαυτό του πως ο ίδιος ίσως εγκατέλειπε την παλιά του αγάπη χάριν μιας καινούργιας, πράγμα που δεν έκανε τελικά η γυναίκα του. Εμφανίζεται μάλιστα και ο ερωτικός σύντροφος της γυναίκας του στο νοσοκομείο, για τον οποίο τελικά ο Γκέοργκ παύει να αισθάνεται οποιοδήποτε μίσος και τάσεις αντιζηλίας.
Και μέσα στην ατυχία του γνωρίζει μια νεότερή του γυναίκα, τη Φάμπια, με την οποία επιθυμεί να συνάψει  σχέσεις, παρ΄ όλα αυτά είναι ιδιαίτερα επιφυλακτικός. " Ήταν ένας κουρασμένος μεσήλικας χήρος. Τι  είχε να προσφέρει σε μια γυναίκα είκοσι χρόνια νεότερη, που πιθανόν να τον είχε ήδη ξεχάσει; Γιατί να ταπεινωθεί; Μπορεί μεν η αγάπη να αξίζει κάποιες θυσίες, αλλά αν θυσιάσεις την αξιοπρέπειά σου στο βωμό της, αυτό αργά ή γρήγορα θα είναι ο θάνατός της". 
Η επιμονή του όμως τελικά τον οδηγεί στην επίτευξη του στόχου του, συνάπτει σχέσεις με τη Φάμπια, με την οποία μάλιστα πραγματοποιεί ένα ταξίδι στην πατρίδα της, τη Ρουμανία, και με την οποία τελικά παραμένει, γιατί αυτό που τελικά μετράει είναι η αγάπη χωρίς στερεότυπα και πατρίδες. 
"Η πραγματική εξορία είναι να ζεις χωρίς αγάπη".

Ένα μυθιστόρημα γεωμετρημένο. Το πρώτο μισό είναι η ιστορία με τη Μάργια, ενώ το δεύτερο είναι με τη Φάμπια. Και δεν λείπουν σαφώς τα τρίγωνα: Γκέοργκ - Μάργια - Τέοντορ,  Γκέοργκ - Φάμπια - Σουηδός. Τα πάντα όμως ξεπερνιούνται χάρη στην αγάπη, αλλά και τη φιλία, που απλόχερα την προσφέρει ο φίλος και συνεργάτης του Γκέοργκ, ο τσέχος Μίλαν.
Μια ενδιαφέρουσα εξιστόρηση που αν δεν ήταν τόσο φλύαρη στο δεύτερο μέρος, θα κέρδιζε ακόμα περισσότερα.

Τρίτη 19 Απριλίου 2011

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ - Κασσιανή


Η Κασσιανή ή Κασσία ή Ικασία, έζησε στα χρόνια που βασίλευε στην Πόλη ο Θεόφιλος, από τα 829 έως 842 μ.Χ. Βαστούσε από αρχοντικό σπίτι, και γι αυτό ήτανε ανάμεσα στις πιο όμορφες και στις πιο σπουδασμένες παρθένες, που μαζευτήκανε στο παλάτι, για να διαλέξη ο βασιλιάς την καλύτερη για γυναίκα του. Αλλά έχασε την κορώνα από την εξυπνάδα της, γιατί περνώντας ο βασιλιάς από μπροστά της, τον σταμάτησε ή εμορφιά της κι η σεμνότητά της.
Και για να χαριεντισθή μαζί της, της είπε "Από τη γυναίκα πηγάσανε τα κακά", θέλοντας να πη πως η Εύα έφερε την κατάρα στους ανθρώπους.
Κι η Κασσιανή του αποκρίθηκε "Αλλά κι από τη γυναίκα πηγάσανε τα καλύτερα" θέλοντας να πη πως η Παναγία έφερε στον κόσμο τη σωτηρία. Τότε ο Θεόφιλος, κρίνοντας πως ήτανε πολύ έξυπνη για να την πάρη γυναίκα, έδωσε το μήλο στη Θεοδώρα, και τη στεφανώθηκε.

Η Κασσιανή φόρεσε το ράσο, κι έχτισε ένα μοναστήρι, που σωζότανε μέχρι τα τελευταία χρόνια του βυζαντινού κράτους και λεγόταν Ικάσιον και κει πέρασε τη ζωή της, με νηστεία και με μεγάλη ευλάβεια. Το αγαπημένο έργο της ήτανε το διάβασμα και το γράψιμο. Ανάμεσα στα τροπάρια που έγραψε, το τροπάρι της αμαρτωλής γυναίκας είναι το πασίγνωστο, που το είπανε "της Κασσιανής το τροπάρι", και το ψέλνουνε τη Μεγάλη Τρίτη το βράδυ.


Η Κασσιανή ήταν μόνη στο κελί της γράφοντας το τροπάριο της όταν αντιλήφθηκε την άφιξη της αυτοκρατορικής ακολουθίας. Τον αγαπούσε ακόμη αλλά πλέον είχε αφιερώσει τη ζωή της στο Θεό γι αυτό και κρύφτηκε, μη επιθυμώντας να αφήσει το παλιό της πάθος να ξεπεράσει το μοναστικό της ζήλο. Άφησε όμως το μισοτελειωμένο ύμνο πάνω σε ένα τραπέζι, Ο Θεόφιλος ανακάλυψε το κελί της και μπήκε σε αυτό ολομόναχος. Την αναζήτησε αλλά μάταια. Εκείνη τον παρακολουθούσε μέσα από μία ντουλάπα στην οποία είχε κρυφτεί. Ο Θεόφιλος στενοχωρήθηκε, έκλαψε και μετάνιωσε που για μία στιγμή υπερηφάνειας έχασε μία τόσο όμορφη και έξυπνη γυναίκα. Στη συνέχεια βρήκε τα χειρόγραφα της Κασσιανής επάνω στο τραπέζι και τα διάβασε. Μόλις ολοκλήρωσε την ανάγνωση κάθισε και πρόσθεσε ένα στίχο στον ύμνο. Σύμφωνα με την παράδοση ο στίχος αυτός ήταν «ὧν ἐν τῷ παραδείσῳ Εὔα τὸ δειλινόν, κρότον τοῖς ὠσὶν ἠχηθεῖσα, τῷ φόβῳ ἐκρύβη». Φεύγοντας εντόπισε την Κασσιανή που κρυβόταν στην ντουλάπα αλλά δεν της μίλησε, σεβόμενος την επιθυμία της. Η Κασσιανή βγήκε από την κρυψώνα της μετά την αναχώρηση του αυτοκράτορα, διάβασε την προσθήκη του και στη συνέχεια ολοκλήρωσε τον ύμνο.

Το Τροπάριο της Κασσιανής
«Κύριε, ἡ ἐν πολλαῖς ἁμαρτίαις περιπεσοῦσα Γυνή, τὴν σὴν αἰσθομένη Θεότητα, μυροφόρου ἀναλαβοῦσα τάξιν, ὀδυρομένη μύρα σοι, πρὸ τοῦ ἐνταφιασμοῦ κομίζει. Οἴμοι! λέγουσα, ὅτι νύξ μοι, ὑπάρχει, οἶστρος ἀκολασίας, ζοφώδης τε καὶ ἀσέληνος, ἔρως τῆς ἁμαρτίας. Δέξαι μου τὰς πηγὰς τῶν δακρύων, ὁ νεφέλαις διεξάγων τῆς θαλάσσης τὸ ὕδωρ· κάμφθητί μοι πρὸς τοὺς στεναγμοὺς τῆς καρδίας, ὁ κλίνας τοὺς οὐρανούς, τῇ ἀφάτῳ σου κενώσει· καταφιλήσω τοὺς ἀχράντους σου πόδας, ἀποσμήξω τούτους δὲ πάλιν, τοῖς τῆς κεφαλῆς μου βοστρύχοις, ὧν ἐν τῷ Παραδείσῳ Εὔα τὸ δειλινόν, κρότον τοῖς ὠσὶν ἠχηθεῖσα, τῷ φόβῳ ἐκρύβη. Ἁμαρτιῶν μου τὰ πλήθη καὶ κριμάτων σου ἀβύσσους, τίς ἐξιχνιάσει ψυχοσῶστα Σωτήρ μου; Μή με τὴν σὴν δούλην παρίδῃς, ὁ ἀμέτρητον ἔχων τὸ ἔλεος»

(Φώτη Κόντογλου μεταγραφή)

Κύριε, η γυναίκα που έπεσε σε πολλές αμαρτίες, σαν ένοιωσε τη θεότητά σου, γίνηκε μυροφόρα και σε άλειψε με μυρουδικά πριν από τον ενταφιασμό σου κι έλεγε οδυρόμενη:  Αλλοίμονο σε μένα, γιατί μέσα μου είναι νύχτα κατασκότεινη και δίχως φεγγάρι, η μανία της ασωτείας κι ο έρωτας της αμαρτίας.  Δέξου από μένα τις πηγές των δακρύων, εσύ που μεταλλάζεις με τα σύννεφα το νερό της θάλασσας. Λύγισε στ' αναστενάγματα της καρδιάς μου, εσύ που έγειρες τον ουρανό και κατέβηκες στη γης. Θα καταφιλήσω τα άχραντα ποδάρια σου, και θα τα σφουγγίσω πάλι με τα πλοκάμια της κεφαλής μου· αυτά τα ποδάρια, που σαν η Εύα κατά το δειλινό, τ' άκουσε να περπατάνε, από το φόβο της κρύφτηκε. Των αμαρτιών μου τα πλήθη και των κριμάτων σου την άβυσσο, ποιος μπορεί να τα εξιχνιάση, ψυχοσώστη Σωτήρα μου; Μην καταφρονέσης τη δούλη σου, εσύ που έχεις τ' αμέτρητο έλεος. 

Πηγή:  Ελευθεροτυπία, Βικιπαίδεια

Δευτέρα 18 Απριλίου 2011

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ - Σίντνεϊ Λιούμετ


Εφυγε από τη ζωή σε ηλικία 86 ετών ο σκηνοθέτης Σίντνεϊ Λιούμετ, ένας θρύλος του αμερικανικού κινηματογράφου. Γόνος θεατρικής οικογένειας, ο Λιούμετ ξεκίνησε την καριέρα του ως ηθοποιός, για να ανακαλύψει στη συνέχεια τη σκηνοθεσία, στην οποία και διέπρεψε.

Μερικές από τις πλέον γνωστές του ταινίες ήταν το «Σέρπικο» (1973) με πρωταγωνιστή τον Αλ Πατσίνο και με την περίφημη μουσική του Μίκη Θεοδωράκη.
 
Ο Σέρπικο ένας νεαρός νεοσύλλεκτος στο αστυνομικό σώμα της Νέας Υόρκης, αρνείται την παράνομη προστασία του αστυνομικού κυκλώματος και γίνεται στόχος των ισχυρών διεφθαρμένων συναδέλφων του. Όμως, ο Σέρπικο είναι αποφασισμένος να ξεσκεπάσει όλη την αλήθεια για το κύκλωμα, ακόμα κι αν αυτό βάζει τη δουλειά του και την ίδια τη ζωή του σε κίνδυνο...



Άλλη γνωστή ταινία ήταν το δικαστικό δράμα «Οι 12 ένορκοι» (1957) με πρωταγωνιστή το Χένρι Φόντα.

Η δίκη τελείωσε και οι ένορκοι συγκεντρώνονται για να βγάλουν την ετυμηγορία. Όλοι είναι έτοιμοι να καταδικάσουν τον κατηγορούμενο, εκτός από έναν, ο οποίος προσπαθεί να πείσει τους υπόλοιπους 11 ενόρκους ότι τα πράγματα δεν είναι τόσο ξεκάθαρα όσο φαίνονται. Έτσι αυτό που ξεκίνησε σαν μια κανονική δίκη καταλήγει μια αποκάλυψη των αδυναμιών, των προκαταλήψεων και των προβλημάτων του κάθε ενόρκου. 


Άλλες γνωστές ταινίες είναι το «Δίκτυο» (1976) με πρωταγωνιστές τη Φέι Ντάναγουεϊ (Οσκαρ Α΄ γυναικείου ρόλου) και τον Ουίλιαμ Χόλντεν, αλλά και η «Θανάσιμη παγίδα» (1982) με το Μάικλ Κέιν.

Ο Λιούμετ, σκηνοθέτησε περισσότερες από 40 ταινίες και ήταν υποψήφιος για βραβείο Όσκαρ καλύτερης σκηνοθεσίας σε 4 από αυτές.Το 2005 η Αμερικάνικη Ακαδημία Κινηματογράφου τον τίμησε με το Οσκαρ για το σύνολο της προσφοράς του στην έβδομη τέχνη.

«Ο θάνατος του Λιούμετ είναι το τέλος μιας εποχής», δήλωσε ο Μάρτιν Σκορτσέζε, ενώ ο Γούντι Αλεν με το γνωστό δηκτικό του χιούμορ είπε: «Επειδή γνώριζα τον Σίντνεϊ, είμαι σίγουρος ότι ακόμα και νεκρός θα έχει περισσότερη ενέργεια και από αρκετούς ζωντανούς ανθρώπους που γνωρίζω».

Κυριακή 17 Απριλίου 2011

BΙΒΛΙΟ - Το άλικο και το λευκό

Tίτλος: ΤΟ ΑΛΙΚΟ ΚΑΙ ΤΟ ΛΕΥΚΟ - Συγγραφέας: MICHEL FABER

Με φόντο μια μαγική περιγραφή του Λονδίνου του 19ου αιώνα ο Φέιμπερ ξεγυμνώνει όλη τη γκάμα των ανθρώπινων παθών και ονείρων σ΄ ένα μυθιστόρημα που παρακαλάς να μην τελειώσει ποτέ. Αυτά σχολιάζει ο συγγραφέας Αλέξης Σταμάτης. Πραγματικά στον πυρήνα της πανοραμικής, πολυεπίπεδης αφήγησης βρίσκεται ο συγκλονιστικός αγώνας μιας νεαρής γυναίκας ν΄ αποσπάσει το κορμί και την ψυχή της από το βόρβορο. Η ιστορική περίοδος της βικτοριανής Αγγλίας προβάλλει ανάγλυφη και ολοζώντανη, οι χαρακτηριστικοί τύποι του Λονδίνου, οι ήρωες μα και οι δευτερεύοντες χαρακτήρες αναδεικνύονται με διορατικότητα και η προσωπικότητα της νεαρής Σούγκαρ ντύνεται μια άχρονη, οικουμενική γοητεία.  Σκηνές ζωντανές, ολοκληρωμένες και μια Ασπασία του Λονδίνου, ένα αρχέτυπο της πόρνης - εταίρας μέσα στο χρόνο.


Μεταφέρω

...Το μυθιστόρημα Το Άλικο και το Λευκό του Μ. Φέιμπερ, γεννημένου στην Ολλανδία και μεγαλωμένου στην Αυστραλία, αναπαριστά περίτεχνα τον βικτωριανό κόσμο. Είναι καλοσχεδιασμένο σαν τα μυθιστορήματα της Τζορτζ Έλιοτ, ανταγωνίζεται την αφηγηματική δεινότητα του Ντίκενς, παραπέμπει στη σκοτεινιά και την κοινωνική αθλιότητα του Τόμας Χάρντι.
Όμως ο Φέιμπερ συνεχίζει τις ιστορίες τους λίγο παραπέρα από τους κανόνες της βικτωριανής ηθικής. Το άλικο και το λευκό περιλαμβάνει επεισόδια που ο Ντίκενς και ο Ζολά μόνον στις ανομολόγητες φαντασιώσεις τους θα μπορούσαν να καταγράψουν. (Μία πόρνη ισχυρίζεται για τον ήδη πεθαμένο μυθιστοριογράφο: έχω πάρει τα μεγαλύτερα ονόματα. Έχω πάρει τον Τσάρλς Ντίκενς).
Στο πρώτο μέρος του βιβλίου, με τίτλο "Οι δρόμοι", η φωνή του ανώνυμου αφηγητή μας καλεί: "Πρόσεχε πού πατάς. Έχε τα μάτια σου δεκατέσσερα"  Η πόλη αυτή όπου σ? έφερα είν΄απέραντη και δαιδαλώδης. Είσαι ολότελα ξένος, ένας ταξιδιώτης από κάπου πολύ μακριά στο χώρο και το χρόνο.
Αρχίζει το μαγικό ταξίδι στο Λονδίνο του 1870. Με τα υγρά και βρεγμένα πεζοδρόμια, τη μπόχα και τη βρώμα, τη φτώχεια και την αθλιότητα του λαού αλλά και τις φανταχτερές εκδηλώσεις της αριστοκρατίας.
Πρώτη στάση στην οδό Γκρικ (Greek street στο σημερινό Σόχο). Εδώ θα συναντήσουμε για πρώτη φορά την δεκαενιάχρονη πόρνη, με το χαϊδευτικό όνομα Σούγκαρ, περιζήτητη στους κύκλους των πορνείων. Τι κάνει, όμως, την Σούγκαρ τόσο διαφορετική από τις άλλες; Είναι κάτισχνη σαν αγορίστικη φιγούρα, το στήθος της πλάκα, τα χέρια της αδύνατα.
Είναι το μυαλό της που την κάνει να ξεχωρίζει. Η ικανότητά της να συζητάει με τους άντρες, να επεμβαίνει στη ζωή τους, να τους συμβουλεύει. Εκδίδεται από τα δεκατρία της χρόνια, γι αυτό φρόντισε η καλή της μητέρα, όμως τα ραντεβού της είναι πάντοτε επιλεκτικά. Για τα άλλα κορίτσια η Σούγκαρ παραμένει ιδιόρρυθμη: Όχι μόνον διαβάζει μυθιστορήματα, αλλά γράφει κι ένα δικό της. Στο κρεβάτι εκπλήσσει τους πελάτες με την ευρηματικότητα και τη φλογερότητα των ερωτικών της επιδόσεων.
Όταν ο Γουίλιαμ Ράκχαμ, κληρονόμος της ομώνυμης εταιρείας αρωμάτων, θα θελήσει να επιβεβαιώσει τις φήμες για την ύπαρξη μιας τόσο ταλαντούχας πόρνης, θα παγιδευτεί στην αγκαλιά της. Ο Γουίλιαμ, είναι, άνθρωπος χωρίς στόχους. Εφευρίσκει θεωρίες για να μη δουλεύει στην επιχείρηση του πατέρα του. Είναι παντρεμένος με την Άγκνες, μια γυναίκα που οδηγείται ραγδαία στην παράνοια και έχουν αποκτήσει ένα κοριτσάκι, την Σόφι, που το βλέπει μόνον η γκουβερνάντα του.
Ο Γουίλιαμ θα απομακρύνει την Σούγκαρ από το πορνείο και θα την σπιτώσει. Η νεαρή κοπέλα θα συνεχίσει να γράφει ανεμπόδιστα την αιματηρή της ιστορία, όπου μια γυναίκα μαχαιρώνει εκδικητικά τους εραστές της- δεκαοκτώ χρόνια πριν εμφανιστεί ο Τζακ ο Αντεροβγάλτης.
Το νοικοκύρεμα της Σούγκαρ θα αναστατώσει τη ζωή και το χαρακτήρα της. Η μοναξιά της μετρέσας είναι ανυπόφορη. Παρακολουθεί το σπίτι του Γουίλιαμ, γίνεται φύλακας άγγελος της Άγκνες, προστατεύοντάς την από πολλές κακοτοπιές. Η Άγκνες έχει διαρκώς παραισθήσεις και συνομιλεί με τις αδελφές της Μονής της Υγείας, μιας φανταστικής μονής που καταλαγιάζει την άρρωστη ψυχή της. Γράφει κι αυτή ημερολόγια και τα θάβει στον κήπο, διαβάζει επίσης: προτιμάει την Τζέιν Έιρ (η Μις Ρότσεστερ, η ηρωίδα της Σαρλότ Μπροντέ, θυμίζει πολύ την Άγκνες).
Στην ιστορία υπεισέρχονται ο θρήσκος αδελφός του Γουίλιαμ, ο Χένρι, και η καλή του, η Έμελιν Φόξ, μια κυρία της καλής κοινωνίας, που δραστηριοποιείται στην Ένωση Σωτηρίας για την επαναφορά στο σωστό δρόμο των παραστρατημένων γυναικών. Η διανοητική και σωματική υγεία των δύο αυτών ανθρώπων είναι αντιστρόφως ανάλογη της ενδυναμωμένης πίστης τους. Δυστυχώς, η αγάπη, η μόνη δύναμη που θα τους έσωζε από τις συντηρητικές και θρησκόληπτες εμμονές τους, δεν ευδοκιμεί στη σχέση τους.
Αργότερα η Σούγκαρ, και με τον κίνδυνο να αναγνωριστεί αναπάντεχα από κάποιους, θα «προσληφθεί» στο σπίτι του Γουίλιαμ ως γκουβερνάντα της μικρούλας Σόφι. Η νέα, κοινωνικά αναβαθμισμένη, θέση θα τής αφαιμάξει τον ερωτισμό και θα αποτελειώσει το πάθος του Γουίλιαμ. Μετά τον αυτοκτονικό θάνατο της Άγκνες, η Σούγκαρ, θα πάρει ευρύτερες πρωτοβουλίες στο σπίτι, αλλά θα επιφορτισθεί με τα μειονεκτήματα της γυναίκας που στέκεται δίπλα στον άντρα χωρίς να τον εξουσιάζει πια ερωτικά. Πολύ σύντομα θα εμφανίσει και αυτή υστερικά συμπτώματα και θα αφοσιωθεί συναισθηματικά στην Σόφι.


Ο Φέιμπερ ξεσκεπάζει τον καταπιεσμένο ερωτισμό της περιόδου, με μια σύγχρονη σεξουαλική ματιά, με μια ακατάπαυστη σπερματογόνο γραφή. Οι τολμηρές σκηνές δεν έχουν σκοπό να σκανδαλίσουν. Ο ζωώδης ερωτισμός, η σαδομαζοχιστική συμπεριφορά, οι εκκρίσεις και οι απεκκρίσεις των ζωτικών οργάνων του σώματος, συνδυάζονται με την φυσιολογία και τη λειτουργία του ανθρώπινου οργανισμού και αποτελούν προέκταση της γενικότερης συμπεριφοράς των ηρώων. Η βία, η τρέλα, η παράνοια, η θρησκευτική αγωνία και έκσταση συνυπάρχουν σε μια ιστορία όπου πρωταγωνιστούν μόλις τέσσερις βασικοί χαρακτήρες.
Ο τίτλος του βιβλίου προέρχεται από ποίημα του Τένυσσον και παραπέμπει συμβολικά στο αίμα, στην αθωότητα, στη σπίλωση, στην αγνότητα
Η συνέπεια της αφήγησης, η πιστότητα της περιγραφής χώρων και αντικειμένων, η μεταμοντέρνα διαπραγμάτευση της ιστορίας, οι λογοτεχνικές διαπλοκές και οι αναπάντεχες παρεκβάσεις δημιουργούν ένα μυθιστορηματικό υπερθέαμα που θαρρείς ότι παίζεται σε ένα παλιό θέατρο στο Σόχο.
Κανείς δεν φανταζόταν ότι ύστερα από δύο μικρά βιβλία ο Φέιμπερ θα εμφανιζόταν τόσο επικός, τόσο ανταγωνιστικός, τόσο μυθιστορηματικός. Οι δημοσιευμένες κριτικές αλλά και οι χιλιάδες αναγνώστες έφεραν το μυθιστόρημα σε υψηλές θέσεις αναγνωσιμότητας και αποδοχής.
Η μετάφραση, από τα αγγλικά, της Χριστιάννας Σακελλαροπούλου δεν στέρησε καμία από τις χάρες του στους Έλληνες αναγνώστες.


Δημοσιεύτηκε στο ΒΗΜΑ, βιβλία, Κυριακή 9 Ιανουαρίου 2005

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ - Μπαγαπόντης

Μπαγαπόντης είναι ο αγύρτης, τυχοδιώκτης, ο απατεώνας. Αυτός που χρησιμοποιεί δολοπλοκίες και απάτες, ο πονηρός.



(ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑ < ιταλ.vagabondo,  πρβ. γαλλ. vagabond, με αφομοίωση του αρχικού β σε μπ < μτγν λατ. vagabundus< λατ.vagor "πλανώμαι, περιφέρομαι" <  vagus ¨περιφερόμενος, πλανώμενος, αλήτης.

Από παρεκτεταμένους τύπους γερουνδιακού σε -bundus προέρχονται γαλλικά επίθετα σε  -bond, όπως vagabundus > vagabond.

Το γερουνδιακό πρόκειται για ρηματικό επίθετο παθητικής διάθεσης, δευτερόκλιτο, τριγενές, τρικατάληκτο, που λήγει σε  -ndus, -nda, -ndum και αντιστοιχεί στα ρηματικά επίθετα της αρχαίας ελληνικής σε -τέος, -τέα, -τέον και σημαίνει αυτό που "πρέπει να...". Πολλές φορές όμως σημαίνει  και το "δυνατόν να..." ή το "άξιο να...", οπότε αντιστοιχεί στα ρηματικά επίθετα σε -τός, -τή, τό.

Παρασκευή 15 Απριλίου 2011

ΒΙΒΛΙΟ - Βραβεία Pulitzer

Τα βραβεία Pulitzer απονέμονται κάθε χρόνο από το Πανεπιστήμιο Κολούμπια προς τιμήν των καλυτέρων των ΗΠΑ, στη λογοτεχνία, τη δημοσιογραφία και τη μουσική. Τα πρώτα Βραβεία Πούλιτζερ απονεμήθηκαν στις 4 Ιουνίου του 1917, και πλέον ανακοινώνονται κάθε χρόνο, τον μήνα Απρίλιο. Οι αποδέκτες του βραβείου επιλέγονται από μια ανεξάρτητη επιτροπή που επίσημα διοικείται από τη Μεταπτυχιακής Σχολής Δημοσιογραφίας του Πανεπιστημίου Κολούμπια στις Ηνωμένες Πολιτείες.

 Το βραβείο καθιερώθηκε από τον Τζόζεφ Πούλιτζερ, έναν Ουγγρο-Αμερικάνο δημοσιογράφο και εκδότη εφημερίδας των τελών του 19ου αιώνα. 

Τα κυριότερα βραβεία  για το 2010: 
Καλύτερου μυθιστορήματος - Tinkers του Paul Harding (Bellevue Literary Press)
Καλύτερου θεατρικό έργου - Next to Normal, σε μουσική του Tom Kitt, βιβλίο και στίχοι του Brian Yorkey
Καλύτερης ιστορίας / διηγήματος - Lords of Finance: The Bankers Who Broke the World του Liaquat Ahamed (The Penguin Press)
Καλύτερης βιογραφίας - The First Tycoon: The Epic Life of Cornelius Vanderbilt του T.J. Stiles (Alfred A. Knopf)
Καλύτερου ποιήματος - Versed του Rae Armantrout (Wesleyan University Press)
Καλύτερου μη μυθοπλαστικού διηγήματος - The Dead Hand: The Untold Story of the Cold War Arms Race and Its Dangerous Legacy του David E. Hoffman (Doubleday)
Καλύτερης μουσικής - Violin Concerto της Jennifer Higdon (Lawdon Press)


Βραβευμένοι με Πούλιτζερ

2009 Η Ελίζαμπεθ Στράουτ έγινε γνωστή με το βιβλίο της "Abide with Me", που έγινε μπεστ-σέλερ στην Αμερική, και το μυθιστόρημα "Amy and Isabelle", το οποίο απέσπασε τη γενική αποδοχή κριτικών και κοινού, αλλά και πολλά βραβεία, μεταξύ των οποίων και τις σημαντικές λογοτεχνικές διακρίσεις των εφημερίδων Los Angeles Times και Chicago Tribune. Διηγηματά της έχουν δημοσιευτεί επανειλημμένως στον Τύπο, συμπεριλαμβανομένων του "New Υorker" και του "Oprah Magazine". Το μυθιστόρημά της "Olive Kitteridge" ("Ο Κόσμος της κυρίας Όλιβ"), και οι διθυραμβικές κριτικές που κέρδισε από το σύνολο του αμερικανικού Τύπου, της χάρισαν το βραβείο Πούλιτζερ το 2008. Η Ελίζαμπεθ Στράουτ είναι μέλος του καθηγητικού σώματος της Σχολής Καλών Τεχνών του Πανεπιστημίου Κουίνς της Σάρλοτ, στη Βόρεια Καρολίνα, και μένει στη Νέα Υόρκη.
  
2008 Διηγήματα του Τζούνο Ντίαζ έχουν δημοσιευτεί στα The New Yorker, The Paris Review και The Best American Short Stories. Το πρώτο του μυθιστόρημα, με τίτλο "Drown", δέχτηκε εξαιρετικές κριτικές, έγινε μπεστ σέλερ, του εξασφάλισε το βραβείο PEN/Malamud και έκτοτε έχει γίνει ορόσημο της σύγχρονης λογοτεχνίας. Γεννημένος στη Δομινικανή Δημοκρατία και μεγαλωμένος στο Νιου Τζέρσι, ο Ντίαζ ζει στη Νέα Υόρκη και είναι καθηγητής δημιουργικής γραφής στο ΜΙΤ. Για το έργο του "Η Σύντομη Θαυμαστή Ζωή του Όσκαρ Γουάο" δέχτηκε εξαιρετικές κριτικές, τιμήθηκε με το βραβείο Pulitzer 2008 για μυθιστόρημα και απέσπασε επίσης τα βραβεία National Book Critics Circle Award, John Sargent Senior First Novel Prize, Massachussets Book Prize και Dayton Peace Prize in Fiction.

2007 O Kόρμακ MακKάρθυ γεννήθηκε το 1933 στο Tενεσί και σήμερα θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους Aμερικανούς συγγραφείς. Ήδη με το πρώτο του μυθιστόρημα, The Orchard Keeper (1965), κέρδισε την ομόφωνη αποδοχή της κριτικής, καθώς και το βραβείο πρωτοεμφανιζόμενου συγγραφέα του Iδρύματος Φώκνερ. Aκολούθησαν τα μυθιστορήματα Child of God (1973), Suttree (1979) και Blood Meridian (1985). Tο 1992, εκδίδοντας το Όλα τα όμορφα άλογα (πρώτο μέρος της Tριλογίας των συνόρων), γνωρίζει μεγάλη εμπορική επιτυχία και βραβεύεται με δύο «δύσκολα» βραβεία, το Eθνικό Bραβείο Bιβλίου και το Bραβείο Kριτικών. Tην ίδια επιτυχία γνώρισαν και τα δύο επόμενα βιβλία της τριλογίας του, τα μυθιστορήματα The Crossing (1994) και Cities of the Plain (1998)


2006 Η βραβευμένη με Πούλιτζερ (2006) συγγραφέας Τζέραλντιν Μπρουκς γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αυστραλία. Εργάστηκε ως ανταποκρίτρια της εφημερίδας "The Wall Street Journal" στη Βοσνία, τη Σομαλία και τη Μέση Ανατολή. Έχει γράψει επίσης τα μυθιστορήματα "March" και "Year of Wonders". Σήμερα ζει στις Ηνωμένες Πολιτείες.






2005 Η Μέριλιν Ρόμπινσον γεννήθηκε το 1947. Το πρώτο το της μυθιστόρημα "Housekeeping" (1981), ένα από τα καλύτερα μυθιστορήματα όλων των εποχών σύμφωνα με τον Observer, έλαβε το βραβείο PEN/Hemingway, ως το καλύτερο μυθιστόρημα πρωτοεμφανιζόμενου συγγραφέα, και ήταν υποψήφιο για το βραβείο Πούλιντζερ. Το δεύτερο έργο της, "Gilead", που εκδόθηκε είκοσι τέσσερα χρόνια μετά, κέρδισε το Βραβείο Πούλιντζερ και το Εθνικό Βραβείο Κριτικών της Αμερικής. Το 2009 ήταν και πάλι υποψήφια για Πούλιτζερ, για το τρίτο της μυθιστόρημα με τίτλο "Home", το οποίο έχει ήδη βραβευτεί με το βραβείο Orange, το σημαντικότερο λογοτεχνικό βραβείο για αγγλόφωνη γυναίκα συγγραφέα! Η Ρόμπινσον αποτελεί ένα ζωντανό μύθο της σύγχρονης αμερικανικής λογοτεχνίας. Το 2009 παρέδωσε σειρά διαλέξεων στο Πανεπιστήμιο του Yale, που προκάλεσαν αίσθηση και πυροδότησαν έντονο διάλογο - τίτλος τους: "Απουσία πνεύματος: Ο σύγχρονος μύθος περί εαυτού και το σκόρπισμα της εσωτερικής του ουσίας". 

Τετάρτη 13 Απριλίου 2011

ΒΙΒΛΙΟ - ΄Ελληνες εν διωγμώ

ΘΟΔΩΡΟΣ ΚΑΛΛΙΦΑΤΙΔΗΣ  

Το παρελθόν δεν είναι ένα όνειρο

"Det gågna är inte ett dröm" είναι ο τίτλος του τελευταίου βιβλίου του Θόδωρου Καλλιφατίδη - ένα αυτοβιογραφικό μυθιστόρημα για τα στοιχεία και τα γεγονότα που επηρέασαν την ζωή και τον χαρακτήρα του συγγραφέα.


 ”VÄNNER OCH ÄLSKARE”

 Από τις εκδόσεις Albert Bonnier κυκλοφορεί το  βιβλίο του Θόδωρου Καλλιφατίδη με τον τίτλο ” Φίλοι και Ερωμένοι”. Στο επίκεντρο της ιστορίας που ξετυλίγεται στις 370 σελίδες του βιβλίου βρίσκεται ένας 55-χρονος, διευθυντής του οργανισμού Λαïκής Επιμόρφωσης που καλείται να αντιμετωπίσει μεγάλες αλλαγές στη ζωή του Αξίες και συνήθειες αλλάζουν. Σχέσεις και φιλίες αναθεωρούνται.

"Mödrar och söner"


Από τις εκδόσεις Albert Bonniers κυκλοφορεί το βιβλίο του Θόδωρου Καλλιφατίδη με τον τίτλο "Μητέρες και υιοί". Παρά το γεγονός ότι ο τίτλος είναι σε πληθυντικό αριθμό, το βιβλίο είναι αφιερωμένο στην δική του μητέρα. Ο Θόδωρος Καλλιφατίδης, με αφετηρία μία διήγηση του πατέρα του, που δεν βρίσκεται πλέον στη ζωή, ξεδιπλώνει στο βιβλίο του τις άγνωστες πτυχές της ιστορίας της οικογένειας Καλλιφατίδη από τότε που ζούσε στον Πόντο μέχρι και σήμερα.


  Ο "Ηρακλής"


Ένα ακόμη βιβλίο του Θόδωρου Καλλιφατίδη όπου μύθοι και παραδόσεις συνυφαίνονται στον καμβά ενός σύγχρονου μυθιστορήματος από την γνωστή μαγευτική γραφή του συγγραφέα. Στο βιβλίο ακολουθούμε τον Ηρακλή, βήμα-βήμα, απο μικρό παιδάκι μέχρι τα γηρατιά του. Το μυθιστόρημα του Θοδωρή Καλλιφατίδη συλλαμβάνει, ενισχύει και μας διαβιβάζει την ομορφιά του μύθου.

(από συνέντευξή του στην ελευθεροτυπία)
Εχετε παράπονο από τη δεύτερη πατρίδα σας, τη Σουηδία;
Δεν μπορώ να το ονομάσω παράπονο. Μάλλον φυσιολογικό είναι να συγκαταλέγομαι στην κατηγορία των μεταναστών συγγραφέων. Πριν από μερικά χρόνια αποτελούσα μόνος μου ολόκληρη την κατηγορία. Με έχουν δεχτεί οι Σουηδοί, με γνωρίζουν, έχω μεγάλη και θερμή επαφή με το αναγνωστικό κοινό μου. Ομως θυμάμαι πάντα ποιος ήταν εκείνος που έφυγε. Ο καλύτερος τρόπος να δεχθείς αυτό που έγινες είναι να θυμάσαι αυτό που ήσουν.

Ζείτε όμως και εργάζεστε εκεί πάνω από 40 χρόνια. Ο μετανάστης παραμένει πάντα μετανάστης;
Στη Σουηδία δεν υπάρχει μακρά παράδοση στη μετανάστευση. Το φαινόμενο ξεκίνησε γύρω στο 1962, όταν περίπου πήγα κι εγώ. Σε άλλες χώρες δεν ισχύει αυτό, στη Γαλλία, για παράδειγμα, δεν είχαν κανένα πρόβλημα να θεωρήσουν Γάλλο τον Ιονέσκο. Στη Σουηδία θεωρούμαι (και είμαι) μετανάστης πρώτης γενιάς και ποτέ δεν θα γίνω στα μάτια τους Σουηδός. Σημασία για την ταυτότητά σου έχει το τι θεωρείς εσύ τον εαυτό σου, όχι οι άλλοι.


Η γλώσσα καθορίζει την ταυτότητά μας. Εσείς γράφετε λογοτεχνία και στις δύο γλώσσες. Αρχικά στα σουηδικά, από το 1992 και στα ελληνικά. Αυτός ο «διχασμός» επηρέασε την προσωπικότητά σας;
Είναι πράγματι δύσκολο να διατηρήσεις στο ίδιο επίπεδο δύο διαφορετικές γλώσσες, ιδιαίτερα όταν μαθαίνεις τη μία ενήλικος. Ομως εγώ είμαι το ζωντανό παράδειγμα ότι μπορεί κάποιος να τα καταφέρει. Η προσπάθεια να μάθω σουηδικά ήταν μεγάλη, επίμονη, μακρόχρονη. Δεν είναι εύκολο να γράψεις λογοτεχνία σε μια άλλη γλώσσα, χωρίς να παραμελήσεις τη δική σου. Αναγκάστηκα να εμβαθύνω στα σουηδικά για λόγους επιβίωσης, πραγματικής και πνευματικής. Ωστόσο, αν και αισθάνομαι Ελληνας πέρα για πέρα, υπήρξαν αλλαγές στον χαρακτήρα μου και στον τρόπο σκέψης μου, διά μέσου της νέας γλώσσας μου. Μιλάω πολύ πιο ήρεμα, δεν χειρονομώ, δεν φανατίζομαι, είμαι λιγότερο εκρηκτικός. Προσπάθησα να μεγαλώσω τον κόσμο μου αγκαλιάζοντας μια νέα γλώσσα, μια νέα πατρίδα.

Σε ποια γλώσσα ονειρεύεστε;
Τα πρώτα χρόνια στα ελληνικά. Μετά άρχισα να βλέπω όνειρα βουβά. Φαίνεται πως γινόταν μια διαδικασία μέσα μου για να ενσωματώσω βαθύτερα τη νέα γλώσσα.

Αυτό δείχνει ότι υποστήκατε ένα σοκ. Πώς τα καταφέρατε, ωστόσο, να εισχωρήσετε στη μυστική ζωή μιας νέας γλώσσας ώστε να τη μετατρέψετε σε λογοτεχνία;
Στην πραγματικότητα κατάλαβα τι σημαίνει στα σουηδικά η λέξη «τάφος», όταν έχασα τον πατέρα μου. Τότε ένιωσα τη βαθύτερη σημασία, το πλήρες νόημα της σουηδικής λέξης. Η γνώση μιας λέξης δεν είναι αυτόματα βίωμα, δεν μεταφέρεται αβίαστα στη γραφή σου. Στα σουηδικά ο ήλιος είναι θηλυκός, μια ξανθιά ωραία κοπέλα. Εγώ πάντα τον βλέπω σαν ένα αγόρι, δεν είναι εύκολο να το αλλάξω αυτό. Υπάρχουν δεκάδες λέξεις στα σουηδικά για το χιόνι, το τρεχούμενο νερό, δεν μπορεί κανένας να σου τα διδάξει αυτά. Απαιτείται χρόνος και διαίσθηση για να εμβαθύνεις, ακόμα έχω δυσκολίες καμιά φορά. Πέρασα το μεγαλύτερο μέρος της ζωής μου προσπαθώντας να μάθω και να αγαπήσω κάτι άλλο.

Πόσο «άλλοι» είναι οι Σουηδοί; Ισχύει η θεωρία της ψυχρότητας των βορείων;
Οι Σουηδοί είναι πιο συναισθηματικός λαός από εμάς. Και πιο ρομαντικός. Αγαπούν τρομερά τη φύση, γνωρίζουν τα ονόματα όλων των δέντρων, των φυτών, των λουλουδιών. Και ο έρωτας είναι γι' αυτούς ιερός, χωρίς περιορισμούς, απόλυτα φυσιολογικός ακόμα και σε έναν γέρο στα 90 του. Επίσης, στο θέμα της κοινωνικής ισότητας και της ισότητας των δύο φύλων είναι πολύ μπροστά. Και στον σεβασμό της ανεξαρτησίας των παιδιών. Τα κοινά στοιχεία των Σουηδών με εμάς είναι η πλούσια μυθολογία, η προφορική παράδοση, οι αγροτικές ρίζες, τα λαϊκά παραδοσιακά τραγούδια που λένε τρυφερές και πονεμένες ιστορίες.

Νιώθετε ποτέ μοναξιά στη Σουηδία;
Η επιφανειακή απομόνωση των πρώτων χρόνων σε μια ξένη χώρα μεταβλήθηκε με τα χρόνια σε εσωτερική. Ομως και από τη φύση μου είμαι άνθρωπος που δεν αγαπά τον συνωστισμό. Ούτε οι Σουηδοί τον αντέχουν, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι είναι αντικοινωνικοί. Εχουν την ανάγκη της φυσικής απόστασης, η Σουηδία είναι πολύ μεγάλη και απλωμένη χώρα.

Στο βιβλίο σας «Φίλοι και εραστές», που κυκλοφορεί τώρα από τις εκδόσεις Γαβριηλίδης, μιλάτε για τα θέματα που σας απασχολούν συχνά στο έργο σας. Για τη μοναξιά, τον ξεριζωμό, την αγάπη, την απιστία, τον θάνατο. Υπάρχει νομίζω μια αυτοβιογραφική πλευρά σε όλα τα έργα σας.
Εχετε δίκιο. Πάντα υπάρχει ένα κομμάτι του εαυτού μου μέσα στα βιβλία μου, δεν έχω κανένα δισταγμό να χρησιμοποιήσω βιώματα στα γραπτά μου. Δεν μπορώ να γράψω αλλιώς. Οπως δεν μπορώ να γράψω για πράγματα που δεν πιστεύω. Ο,τι γράφω το υποστηρίζω και στη ζωή μου.

Ο ήρωας του βιβλίου συγχώρησε την απιστία της νεκρής γυναίκας του. Εσείς θα μπορούσατε να συγχωρήσετε την απιστία;
Ο άλλος δεν είναι κτήμα μας. Οποιος δεν μπορεί να συγχωρήσει την απιστία σημαίνει ότι δεν έχει μάθει να αγαπάει. Δεν αγαπάμε υπό όρους γραπτού η άγραφου συμβολαίου.

Εχετε γράψει ότι κάποτε είχατε μια φίλη που έλεγε ότι ο Ντοστογιέφσκι την έκανε άνθρωπο και ο Τσέχοφ γυναίκα. Και ότι εσάς ο πατέρας σας σάς έκανε άνθρωπο και η μητέρα σας συγγραφέα.
Εγινα συγγραφέας στην Κατοχή, κρατώντας το χέρι της μάνας μου, παρακολουθώντας μια εκτέλεση στο χωριό μου, σε ηλικία 5 ετών. Όταν γύρισα σπίτι, έγραψα για τα μάτια του ανθρώπου που πέθαινε. Από τότε, συνδέω πάντα τη συγγραφή με τη μητέρα μου. Γι' αυτό και όταν πέθανε νόμιζα ότι δεν θα μπορούσα να ξαναγράψω ποτέ πια, σε σημείο που σκεφτόμουν να μην το τολμήσω καν. Τα μάγια λύθηκαν όταν αποφάσισα να γράψω ακριβώς γι' αυτό, για τη μητέρα μου, στο βιβλίο «Μητέρες και γιοι».

Μήπως φοβόσασταν ότι με τον θάνατο της μητέρας σας θα χάνατε τη μοναδική πλέον επαφή σας με την πατρίδα σας, δηλαδή με τον εαυτό σας;
Εχετε απόλυτο δίκιο. Με τα χρόνια, όταν επέρχονται όλες οι αφαιρέσεις, ξαφνικά παραμένει ένα πράγμα: η γλώσσα σου και η μητέρα σου.

Στο «Φίλοι και εραστές» λέτε ότι η σημασία του αποχωρισμού δεν είναι να γυρίσεις τη σελίδα του βιβλίου της ζωής αλλά να την ξαναδιαβάσεις. Αυτό κάνατε κι εσείς;
Για να ολοκληρωθεί ο κύκλος της ζωής, πρέπει το παρελθόν και το μέλλον να είναι ευθείες παράλληλες. Είναι λάθος να θέλουμε να ξεχάσουμε τα περασμένα, είτε γιατί πονούν είτε από ανάγκη να πάμε παρακάτω. Δεν μπορούμε όμως να κλείνουμε τα κεφάλαια της ζωής μας διά της βίας.

Τον φοβάστε τον θάνατο;
Εχω αρχίσει να ασκούμαι καθώς μεγαλώνω.

Τι από όλα όσα έχουν γραφτεί για σας δεν θα ξεχάσετε ποτέ;
Μια κριτική σε μια μεγάλη σουηδική εφημερίδα. Εγραφαν ότι ο Καλλιφατίδης έκανε δώρο στη Σουηδία μία ακόμα επαρχία, την Ελλάδα.

 

ΑΡΗΣ ΦΙΟΡΕΤΟΣ

"Den siste greken" 

Από τον εκδοτικό οίκο Norstedts κυκλοφορεί το τελευταίο βιβλίο του Άρη Φιορέτου με τον τίτλο : Ο Τελευταίος Έλληνας. Πρόκειται για μια αφήγηση και μια ιστορική αναδρομή της ελληνικής διασποράς από την φλεγόμενη Σμύρνη και τον ξεριζωμό των ελλήνων το 1922 μέχρι την Skåne της Σουηδίας και τους μετανάστες της δεκαετίας του 60.


 ΚΩΣΤΗΣ ΠΑΠΑΚΟΓΚΟΣ

Tα "Γκρεμόχορτα"


Κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις “Μανδραγόρας” η ποιητική συλλογή του Κωστή Παπακόγκου με τίτλο “Γκρεμόχορτα”. Ο Κωστής Παπακόγκος παρουσιάζει ξανά ποιητική του συλλογή στην Ελλάδα μετά από 32 χρόνια. Τα “Γκρεμόχορτα” εκδόθηκαν το 1984 στα σουηδικά και παρουσιάζονται σήμερα για πρώτη φορά στην Ελληνική γλώσσα. Ο Σουηδικός τύπος και οι κριτικοί λογοτεχνίας υποδέχτηκαν το βιβλίο με επαίνους, όπως έχει την ευκαιρία να διαπιστώσει και ο έλληνας αναγνώστης στο επίμετρο του βιβλίου.


"Snötäckt lykta"-"Χιονοσκεπές φανάρι"


Από τις εκδόσεις Tranan κυκλοφόρησε πριν λίγες μέρες το νέο βιβλίο του ποιητή και ιστοριογράφου Κωστή Παπακόγκου.Είναι το δωδέκατο βιβλίο του Παπακόγκου στα Σουηδικά. Στην Ελλάδα έχει ήδη δημοσιεύσει έξι ποιητικές συλλογές και δύο έργα ιστορικού χαρακτήρα.

Το Εθνικό Δίκτυο Βιβλιοθηκών της Σουηδίας μαζί με τη Διεθνή Βιβλιοθήκη σε συνεργασία με την Ελληνική Πρεσβεία και το Διεθνές Ιδρυμα φίλων του Καζαντζάκη οργάνωσαν, αυτόν το μήνα, μια σειρά εκδηλώσεων προς τιμήν των Ελλήνων συγγραφέων που έζησαν στη Σουηδία. Ανάμεσά τους και αυτοί που εγκαταστάθηκαν μόνιμα στη χώρα και επέλεξαν ως γλώσσα γραφής τα σουηδικά. Τρεις από αυτούς (Καλλιφατίδης, Παπακόγκος, Φιορέτος) ευτύχησαν να δουν το έργο τους μεταφρασμένο και σε άλλες γλώσσες. Η ελληνική κοινότητα της Στοκχόλμης είναι μικρή. Η μεγάλη της πλειοψηφία ήταν καθαριστές και καθαρίστριες. Οι διανοούμενοι και οι φοιτητές ήταν μια μικρή μειοψηφία. Τουλάχιστον αυτό πίστευαν όλοι, μέχρι την ημέρα που άρχισαν αυτές οι εκδηλώσεις. Και όλοι εντυπωσιάστηκαν με το μεγάλο αριθμό των Ελλήνων συγγραφέων που έζησαν και έγραψαν κάποια από τα βιβλία τους στη Σουηδία. Ο συνολικός τους αριθμός είναι σαράντα ένας και δεν είναι σίγουρο πως είναι όλοι. Τα έργα που βρέθηκαν εκτίθενται στην Κεντρική Βιβλιοθήκη της Στοκχόλμης, σε προθήκες υψηλής ασφαλείας. Είναι αυτές που χρησιμοποιούνται για τις εκθέσεις σπάνιων βιβλίων. Τη δουλειά αυτή τη χρωστάμε στις μακροχρόνιες έρευνες που έκαναν μια Ελληνοσουηδέζα, η Μαργαρίτα Μέλμπεργκ (και μορφωτική ακόλουθος της ελληνικής πρεσβείας), ένας Ελληνας ερευνητής, ο Ξενοφών Παγκαλιάς, και ένας Σουηδοέλληνας πια, ο συγγραφέας Γιαν Ερικ Σβαν, που ζει κατά μεγάλα διαστήματα στην Ελλάδα. Το σημαντικό αυτών των εκδηλώσεων είναι πως αλλάζει η φυσιογνωμία της ελληνικής κοινότητας. Από μια μεταναστευτική ομάδα καθαριστών έγινε μια μειοψηφική ελίτ διανοοουμένων. Να σημειώσουμε πως η Σουηδία, ήδη από τη δεκαετία του '50, είχε γίνει πόλος έλξης μεταναστών σχεδόν από όλες τις χώρες του κόσμου. Και σε μερικές περιπτώσεις η μετανάστευση ήταν μαζική. Και όμως, καμιά άλλη μειονότητα δεν έχει κάνει μέχρι σήμερα μια τέτοια εκδήλωση. Πώς εξηγείται αυτό; Οι Ελληνες όπου και να πάνε μεγαλουργούν ή απλώς έχουν υποστεί στη χώρα τους τέτοιους διωγμούς, που τους ανάγκασαν να φύγουν άρον-άρον; Στον εμπεριστατωμένο κατάλογο της έκθεσης διαβάζουμε τα βιογραφικά των συγγραφέων. Και εδώ βρίσκουμε και την απάντηση. Η πρώτη γενιά ήρθε με τον εμφύλιο πόλεμο. Η δεύτερη επί χούντας. Και στις δύο περιπτώσεις έχουμε πολιτικούς διωγμούς. Η νικήτρια παράταξη εξαφανίζει την πνευματική ελίτ της χώρας για πολιτικούς λόγους, άσχετα αν αυτό είναι μια εθνική καταστροφή. Και αυτόν τον εθνικό πλούτο τον εκμεταλλεύεται μια άλλη χώρα. Οι πολιτογραφημένοι ως γάλλοι Ελληνες διανοούμενοι (Καστοριάδης, Αξελός, Παπαϊωάννου κ.λπ.), αν είχαν μείνει στην Ελλάδα, ή θα σάπιζαν στις φυλακές και τα ξερονήσια ή θα είχαν εκτελεστεί από τα έκτακτα στρατοδικεία. Συνειρμικά τώρα, μου έρχεται στο μυαλό ένα καινούργιο κύμα μετανάστευσης που έχει αρχίσει και διαμορφώνεται στην Ελλάδα, που ακόμα δεν ξέρουμε τις ακριβείς διαστάσεις του. Οι νέοι με υψηλή μόρφωση και καλή επαγγελματική κατάρτιση δεν θέλουν να μείνουν στην Ελλάδα και αναζητούν δουλειά σε μια ευρωπαϊκή χώρα. Οι Ελληνες γιατροί π.χ., που μετανάστευσαν πρόσφατα στη Σουηδία, μετριούνται σε εκατοντάδες. Βέβαια ούτε ο εμφύλιος ούτε η χούντα είναι εποχές συγκρίσιμες με τη σημερινή. Αλλά υπάρχει ένα θλιβερό κοινό σημείο. Η ανασφάλεια, που σου δημιουργεί την επιθυμία φυγής. Και όποιος έχει το κουράγιο και τη δυνατότητα να πάει κάπου αλλού, έστω και χωρίς εγγυήσεις, φεύγει για τη δική του προσωπική Οδύσσεια. Ο Γκάντι είχε πει πως ο οικονομικός πόλεμος δεν διαφέρει και πολύ από τον πραγματικό πόλεμο. Θα μπορούσαμε να προσθέσουμε εμείς, από τη δική μας την πλευρά, πως αυτοί οι δύο πόλεμοι δημιουργούν σχεδόν το ίδιο κύμα μετανάστευσης. Και στην Ελλάδα σήμερα υπάρχει οικονομικός πόλεμος, που είναι άγνωστη η διάρκειά του.
Πηγές: Ελληνοσουηδική ιστοσελίδα &