Δευτέρα 30 Σεπτεμβρίου 2013

Φεστιβάλ Δράμας 2013



     Στη Δράμα πραγματοποιήθηκε το φεστιβάλ ταινιών μικρού μήκους και για μια ακόμη φορά εντυπωσιάστηκα με το πόσο ... αλλού μπορούν να σε μεταφέρουν αυτές οι ολιγόλεπτες κινηματογραφικές δημιουργίες. Η σύγχρονη κοινωνία μέσα από εικόνες.
  Την Κυριακή 22 Σεπτεμβρίου παρακολούθησα τις βραβευμένες ελληνικές ταινίες. Στην  "Άννα" του Σπύρου Χαραλάμπους αποκαλύπτεται σε μια αλλοδαπή ο ανολοκλήρωτος έρωτας ενός ηλικιωμένου. Η "Νικολέτα" της Σόνιας Κέντερμαν μας δείχνει την τσαχπινιά ενός παιδιού κατά τη μεταπολεμική περίοδο. Το "Red Hulk" της Ασημίνας Προέδρου αποτελεί μια ωμή ψυχογράφηση ενός ατόμου-μέλους μιας ... ολοκληρωτικής ομάδας. Η "Γεννήτρια" της Νικολέτας Λεούση μας μεταφέρει στο κενό που βιώνει ο σύγχρονος απλήρωτος έλληνας ο οποίος συνεχώς ... φορτίζει. Το "Dead End" της Τώνιας Μισιαλή αποτελεί μια  σουρρεάλ καταγραφή της σχέσης ενός ηλικιωμένου ζευγαριού στην Κύπρο. Η "Σκιαμαχία" της Ντίνας Γρηγορίας περιγράφει την παράλληλη πορεία ενός άντρα και μιας γυναίκας ενός ζευγαριού. Η "Συνθήκη 10/60"του Άκη Πολύζου προβληματίζεται πάνω στη σχέση επιστήμης - πολέμου στα ταραγμένα μεταπολεμικά χρόνια. Και η "Pieta" είναι ένα ρεαλιστικό ...  ποίημα σχετικά με την αδιαφορία απέναντι στο διπλανό μας ξένο.    

Τετάρτη 25 Σεπτεμβρίου 2013

Σκηνοθετικά τερτίπια

Ήταν και το φετινό ένα θεατρικό καλοκαίρι. Το καλοκαίρι θέλει θέαμα και εικόνα για να χτίσει την δική του ουτοπία, το δικό του μύθο. Κι όχι μόνο στις παραλίες που η ανάγκη για δροσιά σε παρασέρνει  τελικά να παρακολουθείς λουόμενα οπίσθια, καθώς ξεφυλλίζεις σελίδες βιβλίων. Τέλος πάντων.... Βρέθηκα λοιπόν στο αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου και παρακολούθησα τον "Κύκλωπα" του Ευριπίδη σε σκηνοθεσία του Παπαβασιλείου. Σατυρικό δράμα δεν είχα παρακολουθήσει άλλη φορά και ήταν μια πρόκληση για μένα. Ως είδος το σατυρικό δράμα είναι πιο χοντροκομμένο από την αδελφή του, την κωμωδία, πιο ... μεγαρίτικο (μεγαρίτικη φάρσα...). Μέσα μου επικρατούσε και το ναι και το όχι. Τελικά ο Παπαβασιλείου κατάφερε να το κάνει ναι. Μια παράσταση ευφάνταστη. Ο σκηνοθέτης χωρίς να καταφύγει σε πρωτοπορίες και μοντερνιές κατόρθωσε να στήσει μια πολύ ενδιαφέρουσα παράσταση. Μια παράσταση με νεύρο. Πρώτα ο εγκιβωτισμός, η παράσταση μέσα στην παράσταση, αλλά  και η ευχάριστη μουσική κράτησαν το ενδιαφέρον. Ακόμη και ο Πιατάς στάθηκε σε ένα αξιοπρεπές επίπεδο. Ο μονόφθαλμος Κύκλωπας τελικά παρουσιάστηκε πολυπρισματικός... Μετά από ένα διάστημα ανηφόρισα στο θέατρο των Φιλίππων στην Καβάλα και παρακολούθησα τον "Πλούτο" του Αριστοφάνη σε σκηνοθεσία του Σαββόπουλου. Όσο κι αν δηλώνω πως δεν θέλω άλλο Αριστοφάνη το καλοκαίρι, η παράσταση του Σαββόπουλου ήταν μια πολλά υποσχόμενη. Μια παρθένα ματιά σε ένα θεατρικό κείμενο. Τελικά όμως της έλειπε κάτι. Ίσως το νεύρο. Το έργο έκανε κατά διαστήματα κοιλιές. Σκηνοθετική απειρία; Ο Σαββόπουλος (που τον θαυμάζω και τον εκτιμώ βαθύτατα)  παρουσίασε μια νιόβγαλτη κοπέλα, άβαφη και αφτειασίδωτη.. Ο Παπαβασιλείου μια ώριμη κυρία. Τελικά όλα είναι θέμα γούστου!







Σάββατο 21 Σεπτεμβρίου 2013

Κόκκινος Απρίλης - Σαν. Ρονκαλιόλο

   

   Είναι εξόχως ερεθιστικό να καταπιάνεσαι με ιστορικές στιγμές ενός τόπου, γιατί αισθάνεσαι να κλείνεις παλιούς λογαριασμούς συλλογικού περιεχομένου. Και μάλιστα όταν οι ιστορικές αυτές στιγμές του τόπου αυτού φαίνεται να έχουν αρκετές αναλογίες με την ιστορία του δικού σου τόπου. Και επίσης βαμμένες με κόκκινο χρώμα...(και μεταφορικά και κυριολεκτικά)...
   Το μυθιστόρημα του Σαντιάγο Ρονκαλιόλο "Κόκκινος Απρίλης" διαδραματίζεται το έτος 2000 σε μια μικρή πόλη του Περού, την περίοδο του καρναβαλιού. Μέθη, διασκέδαση, μεταμφίεση... Περίοδος κατάλληλη για ξεφάντωμα. αλλά και ξεκαθάρισμα λογαριασμών. Και γιορτή θανάτου. Ένα πτώμα... Αλλά και κατά συρροήν δολοφονίες. Τις δολοφονίες ερευνά ο αντιεισαγγελέας πρωτοδικών Φέλιξ Τσακαλτάνα Σαλντίβαρ. Ο εισαγγελέας Τσακαλτάνα (όπως μας τον περιγράφει ο συγγραφέας στο οπισθόφυλλο) δεν έχει κάνει ποτέ τίποτε κακό, δεν έχει κάνει ποτέ τίποτα κακό, δεν έχει κάνει τίποτα που να μην ορίζεται σαφώς από τον κανονισμό λειτουργίας της υπηρεσίας του. Αυτοί οι τύποι όμως είναι και οι πιο μυστήριοι, γιατί κρύβουν μέσα τους τη ματαίωση..., αλλά και μία πάλη, μία πάλη προς την αλήθεια, έτσι όπως την εννοούν όμως οι ίδιοι. Κι έτσι μπλέκονται η κρατική διαφθορά, η εκκλησία, οι φυλακές, οι πολιτικοί κρατούμενοι, το "φωτεινό μονοπάτι"... εν ολίγοις η σύγχρονη ταραχώδης, αλλά και ερεβώδης σύγχρονη ιστορία του Περού.
   Πιστεύω πως έκλεισα προς το παρόν το κεφάλαιο του Σαντιάγο Ρονκαλιόλο διαβάζοντας τρία μυθιστορήματά του ("Ο Ουρουγουανός Εραστής", "Η Ντροπή", "Κόκκινος Απρίλης" - κατά σειρά ανάγνωσης). Ενδιαφέρουσα περίπτωση με ενδιαφέρουσες αναζητήσεις, αλλά ελλιπή γραφή ακόμη (για τα δικά μου τουλάχιστον γούστα)... Η γραφή του πιστεύω δεν εξυπηρετεί το μέγεθος των προθέσεών του.  Μου θύμισε και τον Θέρκας. Νέοι ευέλπιδες συγγραφείς με σαφή πολιτική αναζήτηση, αλλά ...ρευστή ακόμη μυθοπλασία. Το μέλλον είναι μάλλον με το μέρος τους! 

Παρασκευή 20 Σεπτεμβρίου 2013

Ντροπή - Σαντ. Ρονκαλιόλο

   

Μετά από μια περίοδο αναγκαστικής καθημερινής ρουτίνας επιστροφή στη μυθοπλασία. Ή καλύτερα στην περιγραφή, τη συνοπτική περιγραφή μυθοπλαστικών μυθιστορημάτων που αποτελούν ένα καταφύγιο από τον ρεαλισμό, όταν μάλιστα αυτός είναι μονόδρομος. Και για αρχή το μυθιστόρημα του περουβιανού Σαντιάγο Ρονκαλιόλο με τίτλο "Ντροπή". Αυτό το αίσθημα της κοινωνικής συμβίωσης, ο σεβασμός που γεννιέται κατά την αλληλεπίδραση του εγώ με το εσύ. Η αιδώς των αρχαίων. Ο τίτλος επομένως σε προδιαθέτει για ένα πλέγμα κοινωνικών σχέσεων. Και ο φόντος είναι μια οικογένεια. Μια οικογένεια όμως που τα πρόσωπα είναι τόσο κοντά, αλλά και τόσο μακριά. Άτομα τα οποία συναντούμε καθημερινά, αλλά δεν ομολογούμε τις επιθυμίες, τους φόβους, τις εμπειρίες. Ένας άντρας ετοιμοθάνατος, μια γυναίκα που δέχεται πορνογραφικά γράμματα, ένα αγόρι που βλέπει παντού πτώματα, ένας γάτος που θέλει σεξ...Όλα αυτά αυτά τα τόσο αλλόκοτα άτομα μπλέκονται μεταξύ τους. Τόσο αλλόκοτα, γιατί τους λείπει η ανθρώπινη επαφή. Τόσο περίεργα που γίνονται γραφικές μυθιστορηματικές περσόνες. Και το μήνυμα; Μέσω της ανθρώπινης επαφής εκδηλώνεις και αποδέχεσαι την ιδιαιτερότητά σου και γίνεσαι μέλος ενός ευρύτερου συνόλου. Αλλιώς.... Αλλιώς η ντροπή κινδυνεύει να γίνει ενοχή και να χαθεί τελικά το υποκείμενο μέσα σε προσωπικούς λαβύρινθους.
    Το ύφος του βιβλίου ιδιαιτέρως απλό, εύληπτο (το μυθιστόρημα είναι εξάλλου και από τα πρώτα του συγγραφέα-μεταφέρθηκε και στον κινηματογράφο). Το θέμα του βιβλίου είναι ιδιαιτέρως βαρύ, το σώζει όμως το χιούμορ με το οποίο το δίνει ο συγγραφέας, πράγμα που μου δίνει την αφορμή να σκεφτώ πόσο κοντά είναι οι λατινοαμερικάνοι με τη μεσογειακή νοοτροπία. Σα να παρακολουθούσα ιταλικό νεορεαλιστικό κινηματογράφο.

Κυριακή 1 Σεπτεμβρίου 2013

Άουσβιτς-Μπιργκενάου

Εκεί που η φρίκη συναντά τη σιωπή...

Επισκέφθηκα τα στρατόπεδα του Άουσβιτς και του Μπιργκενάου στην Πολωνία. Αυτό που ένιωσα; Η φρίκη να συναντά τη σιωπή. Αλλά και μια ευχή: να πεθάνω ελεύθερος!


Τα αποσπάσματα είναι από το μυθιστόρημα του Πρίμο Λέβι με τίτλο "Εάν αυτό είναι ο άνθρωπος". Στις 22 Φεβρουαρίου 1944, 650 άνθρωποι στάλθηκαν στο Άουσβιτς στοιβαγμένοι σε δώδεκα τραίνα για εμπορεύματα. Μόνο ο Πρίμο Λέβι και δύο άλλοι επέζησαν, έπειτα από παραμονή ενός έτους, πριν την απελευθέρωσή τους από τον ρωσικό στρατό τον Ιανουάριο του 1945. 




...Η αυγή μάς ξάφνιασε σαν προδοσία. Η καινούργια μέρα συμμαχούσε κι αυτή με τους ανθρώπους στην εξόντωσή μας. Τα διαφορετικά συναισθήματα που πάλευαν μέσα μας, της συνειδητής υποταγής, της εξέγερσης χωρίς ελπίδα, της εγκαρτέρησης, του φόβου, της απελπισίας, τώρα συγχωνεύονταν  -μετά από μια άυπνη νύχτα- σε μια ομαδική και ανεξέλεγκτη παραφροσύνη...


...Στη ζωή όλοι ανακαλύπτουν -αργά ή γρήγορα-ότι η απόλυτη ευτυχία είναι ανέφικτη, αλλά λίγοι θα εμβαθύνουν στον αντίθετο συλλογισμό: ότι ανέφικτη είναι και η απόλυτη δυστυχία. Οι περιστάσεις της ζωής που αποκλείουν την πραγματοποίηση και των δύο αυτών οριακών καταστάσεων,απορρέουν απ΄ την ανθρώπινη φύση, φύση εχθρική προς την έννοια του απείρου...


...Λίγοι είναι οι άνθρωποι που ξέρουν να βαδίσουν προς το θάνατο με αξιοπρέπεια, και συχνά αυτοί που δεν περιμένεις. Λίγοι ξέρουν να σιωπούν και να σέβονται τη σιωπή των άλλων...


...Για τους καταδικασμένους σε θάνατο η παράδοση ορίζει ένα αυστηρό τελετουργικό που δεν θέλει να εκφράσει την οργή και το πάθος, αλλά να δείξει ότι η καταδικαστική πράξη δεν αντιπροσωπεύει τίποτε άλλο παρά ένα θλιβερό καθήκον απέναντι στην κοινωνία, τέτοιο που να συνοδεύεται από τον οίκτο του ίδιου του δικαστή προς τον καταδικασμένο...


...Να μας κλέψει ποιος; Γιατί να μας κλέψουν τα παπούτσια; Και τα χαρτιά μας, τα ρολόγια, τα λίγα πράγματα που έχουμε στην τσέπη;...


...Όταν τελειώσαμε, ο καθένας έμεινε στη γωνιά του, χωρίς να τολμάμε να κοιτάξουμε ο ένας τον άλλον, Δεν έχουμε καθρέφτη για να δούμε το πρόσωπό μας, αλλά ο καθρέφτης βρίσκεται απέναντί μας, η όψη μας αντανακλάται σε εκατό μελανιασμένα πρόσωπα, σε εκατό ρυπαρές και αξιοθρήνητες μαριονέτες...


...Η συνάντησή μας τελείωσε, και είμαι γεμάτος θλίψη, μια ήρεμη θλίψη, που μοιάζει σχεδόν χαρά. Δεν ξανάδα τον Σλόμε, αλλά δεν ξέχασα το παιδικό του πρόσωπο, σοβαρό και γλυκό, που με υποδέχτηκε στο κατώφλι του σπιτιού των πεθαμένων...