Κυριακή 19 Μαΐου 2013

Ταξίδι στον Κόσμο του Θεάτρου- Εκδήλωση


   Ταξιδέψαμε μέσα στην ιστορία του θεάτρου κάνοντας μερικές στάσεις σε επιλεγμένα κείμενα του θεάτρου. Η ιδέα ήταν να παρουσιαστεί σύντομα μια θεωρητική προσέγγιση στην πορεία του θεάτρου διαβάζοντας όμως και αντιπροσωπευτικά αποσπάσματα. Το θεωρητικό σκέλος το ανέλαβε ο φιλόλογος... Το πρακτικό ο ηθοποιός... Χώρος μας η θεατρική σκηνή στο υπόγειο του ΔΗΠΕΘΕ Σερρών στα "Αστέρια".


   
   Πρώτος σταθμός το αρχαίο θέατρο (αφού έγινε μια πρώτη σύνδεση με τα Πάθη του Όσιρι στην αρχαία Αίγυπτο). Σοφοκλής - Αντιγόνη. Αριστοφάνης - Λυσιστράτη. Τα κομμάτια που επιλέξαμε ήταν γυναικείοι μονόλογοι προσαρμοσμένοι στη ...Βασιλική.



   Μία σύντομη αναφορά στο Μίμο (με τον οποίο ελπίζω να ασχοληθώ λεπτομερέστερα στο μέλλον), ως ένα αντιπροσωπευτικό είδος της ελληνιστικής εποχής. Εξάλλου στο ανέβασμα μίμων συμμετείχαν και γυναίκες... Στη συνέχεια αναφορά στη ρωμαϊκή εποχή για να περάσουμε στην αναγέννηση και την commedia dell arte...


   Ακολούθησε ο μέγας ...Σαίξπηρ και το 'Όνειρο καλοκαιρινής νύχτας" με ένα απόσπασμα από την Ελένη και τα ερωτικά καμώματα του θερινού ηλιοστασίου. Φυσικά Μολιέρος και "Ταρτούφος" με ένα απόσπασμα της Ντορίνας, της υπηρέτριας. 



   Περάσαμε στον 18ο αιώνα,ρεαλισμός. Ίψεν "Το σπίτι της κούκλας". Διάλογος της Νόρας με το σύζυγό της. Η Βασιλική Δαλίσκα με τον Παναγιώτη Μέντη. 



   Για τη συνέχεια περίοδος του μεσοπολέμου. Πολιτικό-Επικό θέατρο: Μπρεχτ "Η Εβραία". Ποιητικό θέατρο: Λόρκα "Η Γέρμα". Περνάμε στην αντίπερα όχθη του ατλαντικού. Τέννεσση Ουίλιαμς "Λεωφορείο ο Πόθος". 



   Θέατρο του παραλόγου, από το οποίο επιλέξαμε  να κάνουμε το πέρασμα στο νεοελληνικό θέατρο με τη "Φαύστα" του Μποστ. Απολαυστικοί ο Μέντης με τη Δαλίσκα. Και τέλος η "Ρόζα" του Μέντη.


   

Τετάρτη 15 Μαΐου 2013

Η Αποκλεισμένη - Ισμ. Κανταρέ

  

Για την επιλογή του Κανταρέ επέδρασαν παράγοντες καθαρά γεωγραφικοί. Στη λέσχη ανάγνωσης θέλαμε να συνεχίσουμε το ταξίδι μας με συγγραφείς της νότιας Ευρώπης (αν και η Αλβανία δεν ανήκει στις ... PIGS), οπότε ο εν λόγω συγγραφέας ήταν επιβεβλημένος.
     Από Κανταρέ ήταν η πρώτη φορά που διάβασα ολοκληρωμένα ένα βιβλίο του. Υπήρχε κάτι το οποίο δε με άφηνε να τελειώσω ένα βιβλίο του. Κάτι το οποίο δεν μπορούσα να καταλάβω. Ώσπου τελικά ... ναι, το κατάλαβα. Είναι η ατμόσφαιρα. Δεν δημιουργεί την κατάλληλη ατμόσφαιρα για να βιώσεις το έργο. Υπάρχει μια απόσταση ανάμεσα στο δέκτη και το έργο. Αλλιώς πως μπορεί να ερμηνευθεί το γεγονός να σου περιγράφει μια Αλβανία την περίοδο του Χότζα, μια Αλβανία εξωτική μέσα στον κομμουνιστικό της  ... παράδεισο και συ να μην τρέμεις;;; Φταίει άραγε το παρελθόν του Κανταρέ; Η έλλειψη σταθερής πολιτικής  στάσης απέναντι στο Χότζα; Στην αρχή ο Χότζα ένας  επαναστάτης κι ύστερα ένας άτεγκτος δεσπότης; Η βιωματικότητα πιθανώς απαιτεί πιο βαθιές επιλογές. Πιθανώς και να απαιτεί και πιο ...παραμυθάδες...
   Ένα που έμεινε από το καθεστώς της Αλβανίας διαβάζοντας την "Αποκλεισμένη" είναι πως τα φαντάσματα τα τρέφει η ανελευθερία, η απουσία ελεύθερης έκφρασης. Τότε βγαίνουν από τα μνήματα (στα οποία μπορεί και να μην μπήκαν και ποτέ) και ζητούν εκδίκηση. Απλώς χρειάζονται έναν καλλιτέχνη για να τα τοποθετήσει μέσα στο κοινωνικό γίγνεσθαι. Και αυτός ο καλλιτέχνης είναι ο Ρουντιάν στο εν λόγω έργο.Ο οποίος δεν άφησε καθόλου καλές εντυπώσεις. Ματαιόδοξος ως καλλιτέχνης, αλλά κυρίως εγωιστής.Και θρασύδειλος.Αναζητά τον ανακριτή για να τον φέρει σε επαφή με τη Μιγκένα. Ο καλλιτέχνης έχει ανάγκη τον επίσημο σπιούνο για να συναντήσει το ερωτική του επιθυμία. Καθόλου κολακευτικό για τον ίδιο.Ο Ορφέας και ο κέρβερος να τα πίνουν σε μια καφετέρια. Σοσιαλιστικός σουρρεαλισμός...Και το αίνιγμα των δύο χορδών στη λύρα....
    Αλλά και η στάση του Ρουντιάν Στέφα απέναντι στη Λίντα τί το ηρωικό-καλλιτεχνικό περιείχε; Που κρύβεται η μαγεία της σχέσης και το μυθικό στοιχείο;  Υπάρχει κάτι κοινό με τον Ορφέα και τον Ρουντιάν Στέφα;  
   Μου άρεσε η επιλογή των ονομάτων. Ναι, ήταν στα θετικά... Αυτή η αντιστροφή, το σπάσιμο. Λίντα και Μιγκένα. Η μακρινή και η κοντινή. Και όμως η κοντινή, η Μιγκένα, αυτή είναι το αίνιγμα. Ήταν άραγε η Μιγκένα αυτή που στο τέλος ο Ρουντιάν δίνει το βιβλίο του ενυπόγραφο χωρίς να σηκώσει το βλέμμα του; Ήταν αυτή; Το αίνιγμα; Ή όχι; Ήταν μια άλλη; Μια σαν τη Λίντα; Τελικά οι θεοί του κάτω κόσμου θέλησαν να σπάσουν πλάκα με τον Ορφέα; Ποια του έδωσαν όταν τους ζήτησε τη γυναίκα του; Του έδωσαν πράγματι την Ευρυδίκη; 
     Από το Κανταρέ μια φορά δε θα μάθουμε αν πράγματι ήταν η Ευρυδίκη. Και δε θα το μάθουμε γιατί δεν βάζει λίγο χιούμορ στην αφήγηση. Δεν αποστασιοποιείται από τα γεγονότα. Μου θυμίζει αυτό που είπε ο Γιώργος Χειμωνάς για τον Κάφκα. Πολύ συναρπαστικές ιδέες, αλλά ως εκεί. Αντίθετα ο Ντοστογιέφσκι χωρίς ιδιαίτερα πρωτότυπες ιδέες κι όμως αφηγηματική δεινότητα. Αυτά...

Τετάρτη 8 Μαΐου 2013

Θέατρο (απόσπασμα)


Πότε ξεκίνησε το θέατρο; Το ομαδικό θέατρο; Στην αρχαία Αθήνα ή και παλαιότερα; Τι συνιστά άραγε την θεατρική πράξη; 


ΤΟ ΠΑΛΙΟΤΕΡΟ ΣΕΝΑΡΙΟ: Το παλιότερο ιστορικό σενάριο θεατρικής αναπαράστασης μας το προσφέρει μια αιγυπτιακή στήλη, που βρίσκεται σ΄ ένα μουσείο του Βερολίνου. Ανήκει, καθώς λένε οι αιγυπτιολόγοι, στη ΙΒ΄ Δυναστεία – πιο συγκεκριμένα στις περιοχές του 1850 π.Χ. , όταν βασίλευε ο Σέσωστρης Γ΄ - κι είναι γνωστή με τη Στήλη του Ιχερνοφρέτ (ή Ιχερνεφέρτ). Οχτώ σειρές από ανάγλυφα μας περιγράφουν ένα θρησκευτικό πανηγύρι –χωρισμένο σε οχτώ θεαματικά επεισόδια- ,με θέμα τα πάθη του Όσιρη, κάτι παρόμοιο με τις πρώιμες θεατρικές τελετουργίες αφιερωμένες στα πάθη του Διόνυσου και στα πάθη του Χριστού. Πρόκειται δηλαδή για μια ιεροτελεστία ταφής. Η έννοια του ομαδικού θεάτρου πρωτοεμφανίστηκε στην ανθρωπότητα από την τέταρτη προχριστιανική χιλιετηρίδα.


ΑΠΑΡΧΕΣ: Στην Ελλάδα το θέατρο έχει τις ρίζες του στις λατρευτικές γιορτές του θεού Διόνυσου. Άσματα και μουσικές συνθέσεις συνόδευαν τις τελετουργικές εκδηλώσεις. Κατά τις διονυσιακές τελετές οι αρχαίοι Έλληνες τραγουδούσαν το διθύ­ραμβο, κάποιο λαϊκό χορικό άσμα που βασιζόταν σε αυτοσχεδιασμούς. Τα μέλη του χορού απάγγελλαν ντυμένοι με δέρματα τράγου και από αυτό κα­θιερώθηκε ο όρος τραγωδία. Ο Θέσπις εισήγαγε την καινοτομία του υποκριτή. Ένα πρόσθετο μέλος στο χορό υπο­κρινόταν (= αποκρινόταν) στους στίχους που απάγγελνε ο χορός. Ο Θέσπις  οδή­γησε στην εξέλιξη του διθύραμβου στην αττική τραγωδία. Πρωτοπαρουσιάστηκε στα Διονύ­σια, που καθιέρωσε ο Πεισίστρατος το 534 π.Χ.  Μια ισχυρή εξουσία, στηριγμένη στο λαό, έδωσε στις αρχαίες τελετουργίες την εθνική τους διάσταση.