Κυριακή 30 Οκτωβρίου 2011

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ - Το νεκρομαντείο του Αχέροντα

Tο αρχαίο νεκρομαντείο ή νεκυομαντείο (νέκυς=νεκρός) βρίσκεται στο νόμο Πρέβεζας, στη βόρεια όχθη του ποταμού Αχέροντα. Αυτή η ενέργεια, η μαγεία που σε κατακλύζει πιστεύω είναι αδύνατο να περιγραφεί. Ένα υποβλητικό μέρος. Το ανάκτορο του Άδη και της Περσεφόνης, όπου εμφανίζονταν τα φαντάσματα των νεκρών για να επικοινωνήσουν με τους χρηστηριαζόμενους.
 
 
Το σημαντικότερο εύρημα είναι τα υπολείμματα μιας μηχανής, ενός είδους γερανού, που το χρησιμοποιούσαν  για την εμφάνιση των ειδώλων των νεκρών στους προσκυνητές. Αυτό το σκοπό ίσως εξυπηρετούσε το μεγάλο πάχος των τοίχων του κεντρικού ιερού που επέτρεπε  τη δημιουργία μυστικών διαδρόμων μέσα στους οποίους κινούνταν αθέατοι οι ιερείς. 
 
Το τέχνασμα αυτό σε συνδυασμό με τις παρενέργειες της ειδικής δίαιτας (κουκιά και λούπινα) στην οποία υποβάλλονταν οι προσκυνητές δημιουργούσε τις αναγκαίες προϋποθέσεις για την επικοινωνία με τις ψυχές των νεκρών. Φεύγοντας οι επισκέπτες του ιερού ακολουθούσαν διαφορετικό δρόμο και έπρεπε να τηρήσουν σιγή για όσα είδαν και άκουσαν για να μη διαπράξουν ασέβεια απέναντι στις θεότητες του κάτω κόσμου.


 

Πέμπτη 27 Οκτωβρίου 2011

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ - Βιβλίο και πολιτική

Τι σχέση μπορεί να έχει ένας δικτάτορας με το διάβασμα; Η πολιτική και η λογοτεχνία; Από το παρακάτω άρθρο του Ηλία Μαγκλίνη παίρνουμε μία γεύση από τη βιβλιοθήκη του Αδόλφου Χίτλερ με βάση το βιβλίο του Τίμοθι Ράιμπακ "Η βιβλιοθήκη του Χίτλερ. Τα βιβλία που επηρέασαν τη ζωή του".
 
 
Tα αγαπημένα βιβλία του Αδόλφου Χίτλερ
Σε ηλικία πενήντα έξι ετών, είχε δημιουργήσει μια βιβλιοθήκη 16.000 τόμων
Του Ηλια Μαγκλινη
Οπως εύστοχα σημειώνει στον πρόλογό του ο Τίμοθι Ράιμπακ (Timothy Ryback), ο Αδόλφος Χίτλερ «ασφαλώς ήταν περισσότερο γνωστός ως άνθρωπος που έκαιγε παρά συνέλεγε βιβλία». Κι όμως, μέχρι που πέθανε, σε ηλικία πενήντα έξι ετών, είχε δημιουργήσει μια βιβλιοθήκη περίπου δεκαέξι χιλιάδων τόμων. Το περιεχόμενο αυτής της βιβλιοθήκης εξετάζει στο δικό του βιβλίο «Η βιβλιοθήκη του Χίτλερ. Τα βιβλία που επηρέασαν τη ζωή του», ο Ράιμπακ, το οποίο θα κυκλοφορήσει σε λίγες ημέρες από τις εκδόσεις Πατάκη, σε μετάφραση της Αλεξάνδρας Κονταξάκη.

Αλλαζε διαρκώς θέση στα βιβλία
Μπορεί λοιπόν να διέταξε να καούν εκατοντάδες βιβλία, ο ίδιος όμως διέθετε μια αξιοζήλευτη συλλογή με πρώτες εκδόσεις έργων από φιλοσόφους, ιστορικούς, ποιητές, θεατρικούς συγγραφείς και μυθιστοριογράφους, ενώ κατέτασσε τον «Δον Κιχώτη», μαζί με τον «Ροβινσώνα Κρούσο», την «Καλύβα του μπαρμπα-Θωμά» και τα «Ταξίδια του Γκάλλιβερ», στα σπουδαιότερα έργα της παγκόσμιας λογοτεχνίας. Αντιφατικό; Ισως. Το βέβαιο είναι ότι έως τώρα ποτέ κανένας δεν αποπειράθηκε να προσεγγίσει την προσωπικότητα του Χίτλερ από αυτή τη σκοπιά, υπακούοντας στο αξίωμα του Βάλτερ Μπένγιαμιν (ενός ιδιοφυούς Εβραίου στοχαστή που αυτοκτόνησε εξαιτίας του Αδόλφου) ότι «μπορεί κανείς να καταλάβει πολλά για έναν άνθρωπο από τα βιβλία που διατηρεί στη βιβλιοθήκη του». Καταλήγει σε κάποιο ασφαλές συμπέρασμα ο Ράιμπακ; Η απάντηση στις σελίδες αυτής της ιδιότυπης μελέτης, ενδεικτικά αποσπάσματα της οποίας η «Κ» προδημοσιεύει στο σημερινό φύλλο.
Τον τελευταίο μισό αιώνα, τα απομεινάρια της βιβλιοθήκης του Αδόλφου Χίτλερ καταλαμβάνουν ράφια στον σκοτεινό, κλιματιζόμενο χώρο του Τμήματος Σπάνιων Βιβλίων της Βιβλιοθήκης του Κογκρέσου.
Οι χίλιοι διακόσιοι τόμοι που διασώθηκαν, οι οποίοι κάποτε κοσμούσαν τα ράφια στις τρεις κομψές βιβλιοθήκες του Χίτλερ -ξύλινη επένδυση, παχιά χαλιά, μπρούντζινα φωτιστικά, αφράτες πολυθρόνες- σε ιδιωτικές κατοικίες στο Μόναχο, το Βερολίνο και το Ομπερζάλτσμπεργκ κοντά στο Μπερχτεσγκάντεν, βρίσκονται πλέον στοιβαγμένοι σε μεταλλικά ράφια σε έναν απέριττο, μισοφωτισμένο αποθηκευτικό χώρο του Κτιρίου Τόμας Τζέφερσον στην κεντρική Ουάσιγκτον, πολύ κοντά στο Ουάσιγκτον Μολ, απέναντι από το Ανώτατο Δικαστήριο των Ηνωμένων Πολιτειών.
Οι τένοντες συναισθηματικής λογικής που κάποτε διέτρεχαν αυτή τη συλλογή -ο Χίτλερ άλλαζε διαρκώς θέση στα βιβλία του και επέμενε να τα τοποθετεί ο ίδιος στα ράφια- έχουν διαρραγεί. Το προσωπικό αντίγραφο της γενεαλογίας του Χίτλερ βρίσκεται στριμωγμένο ανάμεσα σε μια δεμένη συλλογή άρθρων από εφημερίδες με τίτλο Κυριακάτικοι στοχασμοί και σε μια συλλογή πολιτικών γελοιογραφιών από τη δεκαετία του 1920. Μια καλαίσθητα δεμένη έκδοση με πιστά αντίγραφα επιστολών του Φρειδερίκου του Μεγάλου, ειδικά σχεδιασμένη για τα πεντηκοστά γενέθλια του Χίτλερ, βρίσκεται σε ένα ράφι για υπερμεγέθη βιβλία κάτω από έναν εξίσου ογκώδη τόμο που παρουσιάζει την πόλη του Αμβούργου και μια εικονογραφημένη ιστορία του Γερμανικού Ναυτικού κατά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Το αντίτυπο του Χίτλερ με τα κείμενα του θρυλικού Πρώσου στρατηγού Καρλ φον Κλάουζεβιτς, στον οποίο ανήκει η περίφημη ρήση ότι ο πόλεμος είναι πολιτική με άλλα μέσα, μοιράζεται το ίδιο ράφι με ένα γαλλικό βιβλίο χορτοφαγικών συνταγών αφιερωμένο στον «Monsieur Hitler vigitarien». 

Σημείωνε στο περιθώριο
Ηταν εμβριθής μελετητής των Αγίων Γραφών και διέθετε έναν ιδιαίτερα καλαίσθητο τόμο του «Worte Christi, ή Λόγια του Χριστού», με χρυσά ανάγλυφα στο εξώφυλλο από μπεζ βιδέλο, που ακόμη και σήμερα παραμένει απαλό σαν μετάξι. Επίσης διέθετε μια γερμανική μετάφραση της αντισημιτικής μπροσούρας του Χένρυ Φορντ με τίτλο «Ο διεθνής Εβραίος: Το κυρίαρχο πρόβλημα στον κόσμο», καθώς κι ένα εγχειρίδιο για τα δηλητηριώδη αέρια, το οποίο περιείχε ένα κεφάλαιο που κατέγραφε λεπτομερώς τις ιδιότητες και τη δράση του πρωσικού οξέος, του θανατηφόρου ασφυξιογόνου που κυκλοφόρησε με την εμπορική ονομασία Zyklon B. 

Θαυμαστής του Σαίξπηρ
Αρκετές δεκάδες από τα σωζόμενα βιβλία του Χίτλερ περιέχουν σημειώσεις στο περιθώριο. Εδώ συνάντησα έναν άνθρωπο που φημιζόταν ότι δεν άκουγε ποτέ κανέναν, για τον οποίο η συζήτηση ήταν συνώνυμη του αδυσώπητα σχοινοτενούς λόγου, ενός αδιάκοπου μονολόγου, και ο οποίος σταματούσε την ανάγνωση για να κατανοήσει καλύτερα το κείμενο, να υπογραμμίσει λέξεις και φράσεις, να σημειώσει ολόκληρες παραγράφους, να προσθέσει ένα θαυμαστικό δίπλα σε κάποιο απόσπασμα, ένα ερωτηματικό σε κάποιο άλλο, και συχνά έντονες παράλληλες γραμμές στο περιθώριο δίπλα σε συγκεκριμένα αποσπάσματα. Οπως τα χνάρια στην άμμο, έτσι κι αυτά τα σημάδια μάς επιτρέπουν να ανιχνεύσουμε την πορεία του ταξιδιού αλλά όχι απαραίτητα τον σκοπό, τι του τραβούσε την προσοχή, πότε προχωρούσε βιαστικά παρακάτω και πού τελικά σταματούσε.
Είχε στην κατοχή του τα άπαντα του Ουίλιαμ Σαίξπηρ, σε γερμανική μετάφραση από έκδοση του 1925 του Γκέοργκ Μίλερ, ως μέρος μιας σειράς που είχε σκοπό να φέρει το ευρύ κοινό σε επαφή με την κλασική λογοτεχνία. Ο έκτος τόμος περιλάμβανε τα έργα «Οπως σας αρέσει», «Δωδέκατη νύχτα», «Αμλετ», «Τρωίλος και Χρυσηίδα». Ολόκληρη η συλλογή είναι δερματόδετη – χειροποίητο μαροκινό δέρμα με ανάγλυφο χρυσό αετό και με τα αρχικά του εκατέρωθεν στη ράχη.
Θεωρούσε τον Σαίξπηρ ανώτερο του Γκαίτε και του Σίλερ από κάθε άποψη. Ενώ ο Σαίξπηρ είχε πυροδοτήσει τη φαντασία του με τις πρωτεϊκές δυνάμεις της αναδυόμενης βρετανικής αυτοκρατορίας, οι δύο αυτοί θεατρικοί συγγραφείς και ποιητές της τευτονικής κατασπατάλησαν το ταλέντο τους σε ιστορίες για την κρίση της μέσης ηλικίας και για αδελφικές αντιζηλίες.
Για ποιο λόγο άραγε, αναρωτήθηκε κάποτε, ο γερμανικός Διαφωτισμός παρήγαγε το «Νάθαν ο σοφός», την ιστορία του ραββίνου που συμφιλιώνει χριστιανούς, μουσουλμάνους και Εβραίους, ενώ ο Σαίξπηρ μπόρεσε να δώσει στον κόσμο τον «Εμπορο της Βενετίας» και τον Σάιλοκ;
Φαίνεται πως ρούφηξε σαν σφουγγάρι τον «Αμλετ». Το «να ζει κανείς ή να μη ζει» ήταν αγαπημένη του φράση, καθώς και το «Τι ’ναι για μένα η Εκάβη». Αγαπούσε ιδιαίτερα τον «Ιούλιο Καίσαρα».
Σε ένα μπλοκ ζωγραφικής του 1926 σχεδίασε ένα λεπτομερές σκηνικό για την πρώτη πράξη της σαιξπηρικής τραγωδίας, με βαριές προσόψεις να περικλείουν τη ρωμαϊκή αγορά όπου δέχεται την επίθεση ο Καίσαρας.
«Οψόμεθα εις Φιλίππους» απείλησε κάποιον αντίπαλο περισσότερες από μία φορές, αντιγράφοντας τη φασματική απειλή εναντίον του Βρούτου μετά τη δολοφονία του Καίσαρα. Λέγεται ότι φύλαγε τις «Ειδούς του Μαρτίου» για βαρυσήμαντες αποφάσεις.
Διατηρούσε τους τόμους του Σαίξπηρ στο γραφείο του, στον δεύτερο όροφο του αλπικού καταφυγίου του στη νότια Γερμανία, όπως και μια δερματόδετη έκδοση ενός άλλου αγαπημένου του συγγραφέα, του μυθιστοριογράφου περιπετειών Καρλ Μάυ.

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ - Πρόσκληση σε ομιλία



Μαθήματα κλασσικής παιδείας
«Ηρακλής: Σκοτεινός – Φωτεινός Ήρωας»

Τετάρτη 19 Οκτωβρίου, στο Μαξίμειο Πνευματικό Κέντρο, στις 19:00

Εισηγητής: Θωμάς Νότας, φιλόλογος
 από δελτίο τύπου

Με τον Ηρακλή, τον πιο σπουδαίο ήρωα της Ελληνικής Μυθολογίας, θα ασχοληθεί με την εισήγηση του, στο δεύτερο μάθημα (19-10-11) ο σταθερός συνεργάτης μας, κ. Θωμάς Νότας, από τη νεότερη γενιά των φιλόλογων της περιοχής μας.
Ο Ηρακλής αποτελεί μια ιδιότυπη περίπτωση στον αρχαιοελληνικό κόσμο. Η δύναμη του ασυνήθιστα μεγάλη και η καταγωγή του ιδιόμορφη. Δεν είναι μόνο άνθρωπος,  γιατί πατέρας του είναι ο Δίας. Δεν είναι μόνο Θεός, γιατί μητέρα του είναι θνητή , η Αλκμήνη. Βρίσκεται επομένως σ’ ένα σταυροδρόμι: στον Όλυμπο και στα Τάρταρα, είναι ημίθεος, αλλά και φάντασμα του Άδη.
Η εισήγηση του κ. Νότα, ξεκινώντας από την επική παράδοση και περνώντας στο χώρο της τραγωδίας, με σταθμούς τον Ηρόδοτο, τον Ξενοφώντα, τον Λουκιανό και τον Απολλόδωρο, παρουσιάζει, μέσα από την παράθεση κειμένων, την σκοτεινή και φωτεινή διάσταση του ήρωα. Ένα δυναμικό  ιδεώδες  που ανταποκρινόταν σε μία από τις βαθύτερες επιθυμίες του ανθρώπου: την Αθανασία.
Από την νεότερη γενιά των φιλολόγων της περιοχής μας ο Θωμάς Νότας, με επιστημοσύνη, εργατικότητα και ήθος συμμετέχει στον αγώνα των νέων μας για μόρφωση μέσα από το χώρο της ιδιωτικής εκπαίδευσης. Με τις ουσιαστικές και γοητευτικές εισηγήσεις του στο πνευματικό μας συμπόσιο , συντελεί στην πνευματική απόλαυση των συμπολιτών μας – μαθητών των μαθημάτων Κλασικής Παιδείας και στην αναβάθμιση του πολιτιστικού επιπέδου της τοπικής κοινωνίας.
Κατά τη φετινή διδακτική περίοδο (2011-2012) θα γίνει στροφή και προς την πνευματική παραγωγή του νεότερου Ελληνισμού. Και τούτο διότι παρά τις περιπέτειες , τις δυσκολίες και τις αδυναμίες της κρατικής υπόστασης και πολιτικής λειτουργίας του νεότερου Ελληνισμού, η πνευματική παραγωγή του νεότερου Ελληνισμού,  σαν από γονιδιακή κληρονομιά, παράγει αξιόλογα πνευματικά δημιουργήματα , αντάξια του μοναδικού προγονικού πολιτισμού.
Δημοτικό Τραγούδι, Σολωμός, Καβάφης και άλλοι  μέχρι την νεότερη πνευματική παραγωγή θα παρουσιαστούν από πνευματικούς ανθρώπους της περιοχής μας, αλλά και από διακεκριμένους πνευματικούς ανθρώπους και δημιουργούς της Χώρας μας.
 
Τα μαθήματα  γίνονται κάθε Τετάρτη, ώρα 7μμ στο Μαξίμειο Πνευματικό Κέντρο.
Η είσοδος για το κοινό είναι ελεύθερη.
Χορηγός, η Συνεταιριστική Τράπεζα Σερρών

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ - Γκας Βαν Σαντ



Το 2008 κυκλοφόρησε η ταινία milk σε σκηνοθεσία του Γκας Βας Σαντ. Η ταινία παρουσίαζε τη ζωή του ομοφυλόφιλου ακτιβιστή και πολιτικού Χάρβεϊ Μιλκ, που χάθηκε πρόωρα, έχοντας όμως προλάβει να πετύχει πολλά για τον αγώνα των ομοφυλόφιλων στην Αμερική. Εξαιρετική η ερμηνεία του Σον Πεν. Τώρα προβάλλεται η ταινία του restless στις ελληνικές αίθουσες. Με αφορμή τα παραπάνω παραθέτω κάποια στοιχεία για τον σκηνοθέτη.


Σκηνοθέτης των νέων, σκηνοθέτης του θανάτου. Δύο έννοιες με μεγάλη αντίθεση, οι οποίες όμως αλληλοσυμπληρώνονται, αποτελούν τον κορμό της φιλμογραφίας του Γκας Βαν Σαντ, ενός από τους κορυφαίους δημιουργούς του ανεξάρτητου αμερικανικού κινηματογράφου. Από την πρώτη του ταινία, το «Mala Noche» του 1986, μέχρι τον «Milk» του 2008 και στις περισσότερες ταινίες που μεσολάβησαν («Drugstore Cowboy», «Ακόμη και οι καουμπόισσες μελαγχολούν», «Το δικό μου Αϊνταχο», «Ετοιμη για όλα», «Ο ξεχωριστός Γουίλ Χάντινγκ», «Ψυχώ», «Αναζητώντας τον Φόρεστερ», «Gerry», «Ελέφαντας», «Last Days», «Paranoid Park») το θέμα που κυριαρχεί είναι είτε η νεότητα είτε ο θάνατος. Συχνά, ο συνδυασμός τους.


Στο «Restless» που ήδη προβάλλεται και στις ελληνικές αίθουσες, θέμα είναι ένας τέτοιος συνδυασμός. Ενας νεανικός έρωτας ανάμεσα σε ένα κορίτσι (Μία Βασικόφσκα) που πάσχει από καρκίνο και σε ένα αγόρι (σε πρώτη εμφάνιση ο Χένρι Χόπερ, γιος του Ντένις Χόπερ) που έχει χάσει τους γονείς του, παρακολουθεί φανατικά κηδείες και συνομιλεί με το φάντασμα ενός Ιάπωνα πιλότου. Βαρύ θέμα, όμως ο Γκας Βαν Σαντ το αντιμετωπίζει όχι θλιβερά, αλλά κυρίως μέσα από τη ρομαντική του διάσταση. 



– Υπάρχει σχέση ανάμεσα στη νεότητα και τον θάνατο;
– Υπάρχει η νεότητα στις ιστορίες που κάνω ταινίες και υπάρχει επίσης και θάνατος. Σε αρκετές από αυτές, υπάρχει ο συνδυασμός τους ώστε να γίνεται μια έντονη αντίθεση. Αν έχεις μια πολύ σκοτεινή εικόνα χρειάζεσαι κάτι πιο φωτεινό ώστε να υπάρχει η αντίστιξη. Χωρίς το φως το σκοτάδι μοιάζει επίπεδο, γκρίζο, όχι αρκετά μαύρο. Με αυτό τον τρόπο χρησιμοποιώ τον θάνατο. Η νεότητα είναι ο χώρος που επέλεξα να πω τις περισσότερες από τις ιστορίες μου. Δεν είναι απαραίτητο αυτές οι ιστορίες να αφορούν μόνο τους νέους. Η νεότητα είναι όμως η πλατφόρμα μέσα από την οποία αφηγούμαι αυτές τις ιστορίες, με τον ίδιο τρόπο που ο Τζον Φορντ για παράδειγμα, αισθανόταν άνετα με τα γουέστερν ή κάποιος άλλος σκηνοθέτης θα χρησιμοποιούσε το Διάστημα. Ενας από τους λόγους που τα νιάτα με ενδιαφέρουν τόσο πολύ, είναι επειδή είναι το διάστημα που ζεις τις πρώτες σου εμπειρίες, με αποτέλεσμα να είναι πολύ έντονες. Τότε ερωτεύεσαι για πρώτη φορά, τρελαίνεσαι με ένα ποπ τραγούδι, βλέπεις κάποιον να πεθαίνει. Ολα είναι καινούργια. Κι αυτή η φρεσκάδα δίνει μια επιπλέον δύναμη και στις ιστορίες που έχουν να κάνουν με αυτή την περίοδο της ζωής.

Κυριακή 23 Οκτωβρίου 2011

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ - Λιωμένο Βούτυρο

ΛΙΩΜΕΝΟ ΒΟΥΤΥΡΟ

Συντελεστές

Δραματουργική Επεξεργασία: Έλενα Μαυρίδου 
Σκηνοθεσία: Σίμος Κακάλας
Σκηνικά - Κοστούμια: Κέννυ Μακ Λέλλαν
Μουσική: Νίκος Βελιώτης
Μάσκες: Μάρθα Φωκά
Φωτισμός: Περικλής Μαθιέλλης 
Διεύθυνση παραγωγής Στέλα Τενεκετζή
Παίζουν: Σίμος Κακάλας, Δήμητρα Κούζα, Έλενα Μαυρίδου

Η παράσταση στηρίζεται στο έργο του Σάκη Σερέφα Θα γίνω ντιζέζ και πιστεύω ότι αξίζει κάποιος να την παρακολουθήσει για να προσέξει πόσο μπορεί να θεατροποιηθεί, να ζωντανέψει δηλαδή ένα κείμενο.   
Ένας φόνος ζηλοτυπίας στη Θεσσαλονίκη μας οδηγεί στο ξεδίπλωμα της ιστορίας.
Πρωτότυποι διάλογοι, αναδρομές, χιούμορ, διαδραστικότητα, επικοινωνία με τους θεατές, πειστικές μεταμορφώσεις των ηθοποιών με τη χρήση μάσκας. Ειδικά η σκηνή με τον επιθεωρητή ήταν εξαιρετική.
Τον Κακάλα τον είχα παρακολουθήσει και πέρσι στο μικρό θέατρο της Επιδαύρου στην Ερωφύλη. Ένας θεατρικός άθλος να μεταφέρει κανείς αυτό το απαιτητικό κείμενο κι ο Κακάλας το κατάφερε.
Αν η αρχή του έργου στο Λιωμένο Βούτυρο κυλούσε γρηγορότερα, το έργο θα κέρδιζε σε ενδιαφέρον στο ξεδίπλωμα της πλοκής.

ΒΙΒΛΙΟ - Εκείνος, Το κόκκινο γέλιο

 
Εκείνος, Το κόκκινο γέλιο 
Λεονίντ Αντρέγιεφ
μετ. από τα ρωσικά: Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ
εκδ. Αγρα
O Λεονίντ Αντρέγιεφ υπήρξε, σύμφωνα με τον Αλεξάντρ Μπλοκ, συγγραφέας που «κουβαλούσε μέσα του το χάος», η ξεχωριστή φωνή μιας εποχής ανάστατης και ζοφερής, εκφραστής ενός αβέβαιου zeitgeist πνιγμένου σ’ ένα θειώδες, δυσοίωνο, αποκαλυπτικό φως. Βίωσε τις βίαιες αναταραχές του τέλους του 19ου αιώνα και των αρχών του 20ού και την επιθανάτια αγωνία της παλιάς τάξης πραγμάτων· όμως έγινε μάρτυρας των ωδίνων του καινούργιου, χωρίς να προλάβει να δει τη γέννησή του. Ηταν ο συγγραφέας της κρίσης, κοινωνικής, πολιτικής και ηθικής.
Ο κόσμος του Αντρέγιεφ δεν υπόσχεται καμιά γαλήνη, είναι «μια κόλαση αγωνίας, βασανισμού, απορίας και περιπλοκής», μια γη δακρύων· μέσα σ’ ένα σύμπαν γυμνό από νόημα, άδειο από υπερβατική παρουσία ή λόγο, ο άνθρωπος ουρλιάζει δίχως να εισακούεται κάτω από έναν ατσάλινο ουρανό. Δέσμιος της ύπαρξης, δίχως βουλητική ελευθερία, δίχως καμιά πιθανότητα ευτυχίας, ελάχιστα απέχει από το ζώο. «Σε πολλές πόλεις και χώρες ταξίδεψα, μα πουθενά δεν είδα ελεύθερο άνθρωπο», λέει ένας ήρωάς του. «Μονάχα σκλάβους είδα. Είδα τα κλουβιά όπου ζουν, τα κρεβάτια όπου γεννιούνται και πεθαίνουν· είδα το μίσος και την αγάπη τους, την αμαρτία και την αρετή τους. Και τις χαρές τους έχω δει: άθλιες προσπάθειες να αναβιώσουν μια χαμένη στο παρελθόν ευδαιμονία. Κι όπου κι αν κοίταζα διέκρινα τη σφραγίδα της ηλιθιότητας και της τρέλας… Ανάμεσα στα λουλούδια μιας όμορφης γης, έχουν ανεγείρει ένα φρενοκομείο».

Οι δύο φωνές
Και οι δύο νουβέλες που περιέχονται στον δεύτερο τόμο των έργων του Λεονίντ Αντρέγιεφ, τα οποία εκδίδει η «Αγρα» (έχουν προηγηθεί «Η σκέψη» και «Ο κυβερνήτης») πάντα στη συγκλονιστική μετάφραση της ποιήτριας Κατερίνας Αγγελάκη-Ρουκ, είναι έργα που διαλέγονται με το φανταστικό και το αλλόκοτο και αποτυπώνουν αριστοτεχνικά τον ψυχικό αναβρασμό. Το σταδιακό γλίστρημα στην τρέλα του φοιτητή που πρωταγωνιστεί στο αφήγημα «Εκείνος» (1913), η χωρίς τέλος ή ελπίδα λύτρωσης καταβύθιση στην παραφροσύνη στο «Κόκκινο γέλιο» (1905) πραγματώνουν ένα συγγραφικό όραμα που ο Αντρέγιεφ περιέγραφε ήδη από το 1891, στα είκοσί του μόλις χρόνια: «Θα ήθελα ο άνθρωπος να χλομιάσει από τρόμο διαβάζοντας το βιβλίο μου, να είναι για κείνον κάτι σαν ναρκωτικό, σαν ένας τρομακτικός εφιάλτης». Και πραγματικά δεν υπάρχει πιο βίαιο και ακραίο αφήγημα από την πειραματική του νουβέλα «Κόκκινο γέλιο», εφιαλτική αποτύπωση του λουτρού αίματος στο οποίο κατέληξε ο ρωσοϊαπωνικός πόλεμος του 1904, προαναγγέλλοντας τις εκατόμβες στα χαρακώματα του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, εξπρεσιονιστική καταγγελία του πολέμου και του ακραίου παραλογισμού του. Η φρενίτιδα της αφήγησης, η σχεδόν βάναυση, αιματόχρωμη εικονοποιία, η βασανιστική εμμονή στην αποτρόπαια λεπτομέρεια πλήττουν την αναγνωστική συνείδηση σαν πυρωμένα βέλη.
Δύο αφηγηματικές φωνές διαπλέκονται στο «Κόκκινο γέλιο», αλληλοπεριχωρούνται, αντιμετατίθενται. Η πρώτη ανήκει σ’ έναν αξιωματικό του ρωσικού στρατού που πολεμάει στη Μαντζουρία· σαν υπνοβάτης περιτρέχει τα πεδία της μάχης, πολεμάει, σκοτώνει, βουλιάζει στο αίμα, ώσπου μια οβίδα ακρωτηριάζει και τα δυο του πόδια και επιστρέφει στην οικογένειά του «με κομματιασμένη ψυχή». Η δεύτερη, είναι η φωνή του αδελφού του.
Ωστόσο, στα μισά της νουβέλας, ο αναγνώστης καταλαβαίνει ότι βρίσκεται μπροστά σε ένα λογοτεχνικό τέχνασμα, ένα διχασμό της αφηγηματικής φωνής, που μετατρέπει τον πρώτο αδελφό από αφηγητή σε ήρωα του αφηγήματος του δεύτερου και τον λόγο του από προσωπική μαρτυρία σε ιστορία: δεν είναι ο αξιωματικός που αφηγείται αλλά ο αδελφός του· χωρίς να έχει γνωρίσει ο ίδιος τον πόλεμο, τον αναπλάθει βασισμένος στις ασυνάρτητες και συγκεχυμένες αφηγήσεις του τσακισμένου όμαιμού του που πια δεν βρίσκεται στη ζωή. Και εκείνος που βίωσε την τρομακτική εμπειρία της αιματοχυσίας και εκείνος που τη μεταγράφει χάνουν τα λογικά τους: είναι ανυπόφορος ο πόνος της νόησης που έρχεται αντιμέτωπη με την παράνοια και τη φρίκη του πολέμου. Πορφυρό, ξεδοντιασμένο, απειλητικό, το κόκκινο γέλιο που διαστίζει σαν επανερχόμενο όραμα τη διπλή αφήγηση, δεν είναι παρά η αναπόδραστα ταγμένη στον θάνατο και την απελπισία ανθρώπινη μοίρα.
Της Κατερινας Σχινα

Κυριακή 9 Οκτωβρίου 2011

BΙΒΛΙΟ - Πρόσκληση


Η λέσχη ανάγνωσης της βιβλιοθήκης Σερρών θα πραγματοποιήσει συνάντηση στο χώρο της κεντρικής βιβλιοθήκης (1ος όροφος) για το πρώτο βιβλίο της φετινής χρονιάς που είναι το Περί Τυφλότητος του Ζοζέ Σαραμάγκου. Η συνάντηση θα πραγματοποιηθεί τη Δευτέρα 10 Οκτωβρίου στις 18¨30.


Παρασκευή 7 Οκτωβρίου 2011

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ - Νόμπελ Λογοτεχνίας 2011

Τούμας Τρανστρέμερ  
 
Στον ογδοντάχρονο Σουηδό ποιητή και μεταφραστή Τούμας Τρανστρέμερ απονεμήθηκε το Νόμπελ Λογοτεχνίας του 2011, με την ανακοίνωση της Ακαδημίας να αναφέρει ότι ο ποιητής «μέσω των συνοπτικών και διαφανών εικόνων του μας δίνει μια ζωντανή πρόσβαση στην πραγματικότητα». 
«Είναι ένας λυρικός ποιητής που, αν και εντάσσεται στον ευρωπαϊκό μοντερνισμό, ιστορικά και μορφολογικά είναι, αν εξαιρέσει κανεις τον ελεύθερο στίχο, το αντίθετο του μοντερνισμού» αναφέρει ο μεταφραστής των ποιημάτων του στα ελληνικά (εκδόσεις Scripta) Βασίλης Παπαγεωργίου.
 
«Σε αντίθεση με την πλειονότητα των μοντερνιστών είναι ένας ποιητής της κατάφασης με βαθιά αγάπη για τον άνθρωπο. Μια ανθρωποκεντρική ποιητική φωνή εξαιρετικής απλότητας, η οποία ανακαλύπτει το μεγαλείο που ενυπάρχει στο μικρό και στο ασήμαντο», διευκρινίζει ο μεταφραστής.Ο Σουηδός ποιητής είναι εξαιρετικά αγαπητός στην πατρίδα του, αλλά και εκτός αυτής. Ποιήματά του έχουν μεταφραστεί σε περισσότερες από πενήντα γλώσσες. Ο Τρανστρέμερ αντιλαμβάνεται την ύπαρξη ως ένα μεγάλο μυστήριο το οποίο προσεγγίζει εκστατικά σκιαγραφώντας υπερβατικές εικόνες. «Το μόνο που θέλω να πω αστράφτει απρόσιτο / σαν τ' ασημικά στο ενεχυροδανειστήριο», μονολογεί στην «πένθιμη γόνδολα» σε ένα ενδεικτικό δίστιχο δηλωτικό της «υπαρξιακής εχεμύθειας» που χαρακτηρίζει το έργο του. Μια βαθιά σιωπηλή ποίηση που παλεύει να εκφράσει την προσιτή, αλλά κυρίως την απρόσιτη στη λογική μας διάνοια διάσταση της εμπειρίας. Ο ποιητής κατορθώνει να συλλαβίσει το άρρητο της ύπαρξης μετερχόμενος μία όχι σκοτεινή ή ασαφή, αλλά πολύ υποβλητική γλώσσα, εξαιρετικής διαύγειας και υψηλής εκφραστικής ακρίβειας. «Τα φορτωμένα με μυστήριο νοήματα της ποίησής μου δείχνουν διαρκώς προς ένα μεγαλύτερο πλαίσιο ακατανόητο για την καθημερινή λογική», αναφέρει ο ίδιος. Ο νομπελίστας ποιητής ανανεώνει το ποιητικό μοτίβο της σχέσης του ανθρώπου με τη φύση, υιοθετώντας μια νέα αισθητική και φιλοσοφική στάση.

Ο Σουηδός ποιητής γεννήθηκε στις 15 Απριλίου του 1931 στη Στοκχόλμη και μεγάλωσε με τη μητέρα του έπειτα από την πρώιμη απώλεια του πατέρα του. Στα εικοσιτέσσερα χρόνια του πήρε το πτυχίο του στην ψυχολογία και διορίστηκε στο Ψυχοτεχνολογικό Ινστιτούτο του Πανεπιστημίου της Στοκχόλμης, προτού ασχοληθεί το 1960 με ανήλικους παραβάτες σε ειδικό κέντρο. Σε κάθε περίπτωση, το ποιητικό του ταλέντο θα εμφανιζόταν ήδη από την εποχή που ήταν φοιτητής όταν θα δημοσίευε την πρώτη του συλλογή με τίτλο «17 ποιήματα».

Διακρίσεις
Το 1966 τιμάται με το βραβείο Bellman, το οποίο ακολουθούν πολλές άλλες διακρίσεις, μεταξύ των οποίων το βραβείο Petrarque (Γερμανία, 1981) και το Neustadt International Prize (ΗΠΑ, 1990). Το 1990 και αφού είχε δημοσιεύσει δεκάδες συλλογές, παθαίνει εγκεφαλικό, το οποίο του προκαλεί μερική παράλυση και αφασία, καταδικάζοντάς τον να μειώσει τις δραστηριότητές του.
Το πιο πρόσφατο έργο που δημοσίευσε ο Σουηδός ποιητής είναι μια συλλογή με 45 χάικου, το 2004, η οποία κυκλοφόρησε στη Γαλλία υπό τον τίτλο La grande enigme (Το μεγάλο αίνιγμα). Ο Τούμας Τρανστρέμερ ζει με τη σύζυγό του Μόνικα, με την οποία έχουν δύο κόρες. 
Στην ελληνική γλώσσα κυκλοφορούν οι συλλογές του: «Τα ποιήματα» (εκδόσεις Printa) και «Πένθιμη Γόνδολα» (εκδόσεις Νεφέλη) και τα δύο σε μετάφραση Βασίλη Παπαγεωργίου. 

Πηγές: Καθημερινή, Το Βήμα

Κυριακή 2 Οκτωβρίου 2011

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ - 13ο Φεστιβάλ



Πραγματικά το φεστιβάλ κουκλοθέατρου και παντομίμας του Κιλκίς ανήκει σ΄ εκείνα τα θεάματα που δεν πρέπει κανείς να χάσει. Ένας κόσμος μαγικός που ξεφεύγει από το παιδί κι απευθύνεται και στον ενήλικα.Αλλά και ο ενήλικας μπαίνει στον κόσμο του παιδιού. Την περυσινή χρονιά επισκέφθηκα το φεστιβάλ με κάποια επιφυλακτικότητα για το αισθητικό αποτέλεσμα.Οι κούκλες εξάλλου κρύβουν πάντα και μια δόση μελαγχολίας. Το αποτέλεσμα όμως ήταν παραπάνω από ικανοποιητικό.

  Το φεστιβάλ θα διαρκέσει μέχρι τις 16/10 προσφέροντας στο κοινό του Κιλκίς παραστάσεις κουκλοθεάτρου, παντομίμας, θεάτρου σκιών, με μαριονέτες κα. Σε παγκόσμια πρεμιέρα θα ανεβεί στις 7/10 η «Λυσιστράτη vs Καραγκιόζης» από το θέατρο σκιών Χρήστου Στανίση με την Μελίνα Κανά να υποδύεται τη Λυσιστράτη, ενώ με ενδιαφέρον αναμένεται το «Overture des sapponettes» του Ιταλού μίμου Michele Cafaggi (6/10) ο οποίος θα κάνει ένα μοναδικό σόου με σαπουνόφουσκες, αλλά και το «Lady bag» που θα μας δείξει πώς μπορεί να γίνει κουκλοθέατρο με πλαστικές σακούλες.
Στο φεστιβάλ συμμετέχουν δεκαέξι χώρες (Ιταλία, Βραζιλία, Χιλή, Ελβετία, Ισπανία, Ρωσία, Αυστραλία, Πολωνία, Αργεντινή, Μεγάλη Βρετανία, Γερμανία, Πορτογαλία, Ουγγαρία, Βουλγαρία και Ελλάδα).
Παραστάσεις θα δίνονται καθημερινά (09.00 και 11.00 για σχολεία, 20.00 για το υπόλοιπο κοινό, ενώ για πρώτη φορά φέτος θα υπάρχουν και παραστάσεις στις 22.30 μόνο για ενήλικες).
Ο χώρος διεξαγωγής είναι η αίθουσα του Συνεδριακού Κέντρου του δήμου Kιλκίς, η αίθουσα της Δημόσιας Κεντρικής Βιβλιοθήκης Κιλκίς και νηπιαγωγεία των επιμέρους Δημοτικών Ενοτήτων. Ακόμη τα Σαββατοκύριακα το φεστιβάλ θα βγαίνει στις πλατείες και τους δρόμους σε μια προσπάθεια να έρθει ακόμη πιο κοντά στο κοινό.
Στο πλαίσιο της διοργάνωσης θα πραγματοποιηθούν: εργαστήριο για το κοινωνικό θέατρο για 60 μαθητές (από το Κιλκίς και τη Θεσσαλονίκη – θα γίνει και στις δύο πόλεις), σεμινάρια / εργαστήρια για εκπαιδευτικούς και εμψυχωτές, εργαστήρια στα Δημοτικά Σχολεία του Κιλκίς, Masterclasses (ένα από τα οποία και στη Θεσσαλονίκη), έκθεση με την ιστορία του Κουκλοθεάτρου στις πέντε ηπείρους και διημερίδα για το κοινωνικό θέατρο.