Άουσβιτς-Μπιργκενάου

Εκεί που η φρίκη συναντά τη σιωπή...

Επισκέφθηκα τα στρατόπεδα του Άουσβιτς και του Μπιργκενάου στην Πολωνία. Αυτό που ένιωσα; Η φρίκη να συναντά τη σιωπή. Αλλά και μια ευχή: να πεθάνω ελεύθερος!

Τα αποσπάσματα είναι από το μυθιστόρημα του Πρίμο Λέβι με τίτλο "Εάν αυτό είναι ο άνθρωπος". Στις 22 Φεβρουαρίου 1944, 650 άνθρωποι στάλθηκαν στο Άουσβιτς στοιβαγμένοι σε δώδεκα τραίνα για εμπορεύματα. Μόνο ο Πρίμο Λέβι και δύο άλλοι επέζησαν, έπειτα από παραμονή ενός έτους, πριν την απελευθέρωσή τους από τον ρωσικό στρατό τον Ιανουάριο του 1945. 

...Η αυγή μάς ξάφνιασε σαν προδοσία. Η καινούργια μέρα συμμαχούσε κι αυτή με τους ανθρώπους στην εξόντωσή μας. Τα διαφορετικά συναισθήματα που πάλευαν μέσα μας, της συνειδητής υποταγής, της εξέγερσης χωρίς ελπίδα, της εγκαρτέρησης, του φόβου, της απελπισίας, τώρα συγχωνεύονταν  -μετά από μια άυπνη νύχτα- σε μια ομαδική και ανεξέλεγκτη παραφροσύνη...

...Στη ζωή όλοι ανακαλύπτουν -αργά ή γρήγορα-ότι η απόλυτη ευτυχία είναι ανέφικτη, αλλά λίγοι θα εμβαθύνουν στον αντίθετο συλλογισμό: ότι ανέφικτη είναι και η απόλυτη δυστυχία. Οι περιστάσεις της ζωής που αποκλείουν την πραγματοποίηση και των δύο αυτών οριακών καταστάσεων,απορρέουν απ΄ την ανθρώπινη φύση, φύση εχθρική προς την έννοια του απείρου...

...Λίγοι είναι οι άνθρωποι που ξέρουν να βαδίσουν προς το θάνατο με αξιοπρέπεια, και συχνά αυτοί που δεν περιμένεις. Λίγοι ξέρουν να σιωπούν και να σέβονται τη σιωπή των άλλων...

...Για τους καταδικασμένους σε θάνατο η παράδοση ορίζει ένα αυστηρό τελετουργικό που δεν θέλει να εκφράσει την οργή και το πάθος, αλλά να δείξει ότι η καταδικαστική πράξη δεν αντιπροσωπεύει τίποτε άλλο παρά ένα θλιβερό καθήκον απέναντι στην κοινωνία, τέτοιο που να συνοδεύεται από τον οίκτο του ίδιου του δικαστή προς τον καταδικασμένο...

...Να μας κλέψει ποιος; Γιατί να μας κλέψουν τα παπούτσια; Και τα χαρτιά μας, τα ρολόγια, τα λίγα πράγματα που έχουμε στην τσέπη;...

...Όταν τελειώσαμε, ο καθένας έμεινε στη γωνιά του, χωρίς να τολμάμε να κοιτάξουμε ο ένας τον άλλον, Δεν έχουμε καθρέφτη για να δούμε το πρόσωπό μας, αλλά ο καθρέφτης βρίσκεται απέναντί μας, η όψη μας αντανακλάται σε εκατό μελανιασμένα πρόσωπα, σε εκατό ρυπαρές και αξιοθρήνητες μαριονέτες...

...Η συνάντησή μας τελείωσε, και είμαι γεμάτος θλίψη, μια ήρεμη θλίψη, που μοιάζει σχεδόν χαρά. Δεν ξανάδα τον Σλόμε, αλλά δεν ξέχασα το παιδικό του πρόσωπο, σοβαρό και γλυκό, που με υποδέχτηκε στο κατώφλι του σπιτιού των πεθαμένων...