Η ΝΥΧΤΑ ΤΗΣ ΧΡΥΣΗ ΠΕΤΑΛΟΥΔΑΣ - TARIQ ALI
Εξωτισμός και πολιτικοποίηση. Δύο γνωρίσματα που μου έμειναν διαβάζοντας το μυθιστόρημα. Εξωτισμός σ΄ ένα βιβλίο υπάρχει μέσα από την περιγραφή του διαφορετικού, του μακρινού, δημιουργώντας ταυτόχρονα κάποιες αληθοφανείς σκηνές. Πολιτικοποίηση γιατί στο συγκεκριμένο μυθιστόρημα ο Tariq Ali μας κάνει ξενάγηση στο σύγχρονο Πακιστάν δίχως καμιά διάθεση ωραιοποίησης ή φολκλορισμού, αλλά με την περιγραφή μιας σύγχρονης κοινωνίας με τα θετικά της και τα αρνητικά της. Τα λογοτεχνικά καφενεία, η τέχνη, οι έρωτες, οι προδοσίες, ο θρησκευτικός φανατισμός, πολιτικές δολοφονίες, ίντριγκες, η σχέση κοινωνίας και στρατού. Ένα κοινωνικό μωσαϊκό που οδήγησε και στην καταξίωση και στην καταστροφή, το καλό και το κακό.
Διαβάζω κάπου στο ΒΗΜΑ: Ο αστικός μύθος επιμένει ότι ο νεαρός πακιστανός φοιτητής Ταρίκ Αλί ήταν τόσο μαχητικός στις διαδηλώσεις της δεκαετίας του ΄60 στην Αγγλία κατά του πολέμου στο Βιετνάμ που οι Rolling Stones εμπνεύστηκαν από αυτόν το τραγούδι τους «Street fightin΄ man». Εκτοτε τα μαλλιά και το χαρακτηριστικό παχύ μουστάκι του άσπρισαν. Αλλά παραμένει το ίδιο έτοιμος να «πέσει στη φωτιά» για να καταγγείλει, με άλλα όπλα σήμερα (τον ορθό λόγο, τη βαθιά γνώση της Ιστορίας και τη σοσιαλιστική του ιδεολογία), τις ατέρμονες συγκρούσεις Ανατολής και Δύσης ως προϊόν τεράστιων οικονομικών συμφερόντων και συστηματικής πνευματικής χειραγώγησης των λαών.
Πράγματι η ζωή και η δράση ενός συγγραφέα σηματοδοτεί το λογοτεχνικό του γίγνεσθαι. Παρακολουθούμε λοιπόν στο έργο την προσπάθεια για τη συγγραφή της ζωής ενός περίεργου Πακιστανού ζωγράφου με το παρατσούκλι Πλάτων. Στην πορεία της έρευνάς του ο Νταρά, ο παλαιός φίλος του Πλάτωνα, ταξιδεύει από τη Λαχώρη στο Λονδίνο κι από το Παρίσι στο Πεκίνο ξεσκαλίζοντας διάφορες ιστορίες. Ο άνθρωπος μέσα στον τόπο του. Για να κατανοήσουμε τον άνθρωπο πρέπει πρώτα να κατανοήσουμε τον τόπο στον οποίο γεννήθηκε.
" Η Τζιντιέ ήταν ήρεμη και συνέχιζε να μου χαϊδεύει το πρόσωπο και να με φιλά. Και τότε, ακούγοντας το μουεζίνη να καλεί τους πιστούς στην πρώτη πρωινή προσευχή διέπραξα ένα ολέθριο σφάλμα. Πέρασα το χέρι μου κάτω από το σάλι της και κατόπι κάτω από το πουκάμισό της, γυρεύντας την απαλή επιδερμίδα του στήθους της. Χάιδεψα τη μικρή σφαίρα που εξακολουθούσε να μένει κρυμμένη κάτω από το στηθόδεσμο. Εκείνη δεν έφερε αντιρρήσεις, κι εγώ έγινα πιο τολμηρός. Δοκίμασα να παραμερίσω το στηθόδεσμο και να φιλήσω τη σάρκα. Ήταν σοβαρό λάθος τακτικής. Η Τζιντιέ πετάχτηκε πάνω με έντρομο ύφος"
Διαβάζω από τα ΝΕΑ: Τα κλειδιά του µυθιστορήµατος είναι οι δύο µοιραίες αγαπηµένες του αφηγητή, που παραπέµπουν σε δύο διαφορετικές όψεις του Ισλάµ. Η Κινεζοπακιστανή Τζιντιέ µάς εισάγει στην άγνωστη ιστορία ενός φωτισµένου µουσουλµάνου ηγέτη του 19ου αιώνα που κυβέρνησε σύµφωνα µε τις αρχές της δικαιοσύνης και της ισότητας. Πρόκειται για τον Κινέζο Τίπου, ο οποίος ένωσε µουσουλµάνους, βουδιστές και νοµάδες της επαρχίας Γιουνάν ενάντια στους Μαντσού – τους αυτοκρατορικούς ιθύνοντες του Πεκίνου που καταδυνάστευαν την περιοχή – και δηµιούργησε ένα ηµιανεξάρτητο κοσµικό κρατίδιο, το οποίο άντεξε 18 χρόνια αναπτύσσοντας εµπορικούς δεσµούς µε την Ευρώπη, ώσπου ο Τίπου προδόθηκε από τους στρατηγούς του που εξαγοράστηκαν από την κεντρική εξουσία. (Ο Τάρικ Αλι την παροµοιάζει µε την επαναστατική κυβέρνηση του Μάο). Από την άλλη, η Πακιστανή Ζάυναµπ µάς εισάγει στον πόλεµο των συµφερόντων που συντηρεί τις ανισότητες στις µουσουλµανικές οικογένειες. Παράδειγµα, η απάνθρωπη πρακτική των εύπορων µουσουλµάνων γαιοκτηµόνων, οι οποίοι µε πρόσχηµα τη θρησκεία και την πατριαρχία υποχρεώνουν και σήµερα ακόµη τις γυναίκες της οικογένειας να παντρευτούν το Κοράνι – κάτι που τυπικά δεν επιτρέπεται – προκειµένου να σφετεριστούν τις περιουσίες τους.
Ο συγγραφέας δε διαθέτει το ταλέντο και τη μαστοριά να δημιουργεί ιστορίες και να σε συνεπαίρνει με τη μαγεία της πένας του, πράγμα που συμβαίνει για παράδειγμα με τον Salman Rushdie, ο οποίος πραγματεύεται ανάλογα θέματα, αλλά με μια προσέγγιση εξόχως μυθοπλαστική. Ο Tariq Ali διακρίνεται από ένα δημοσιογραφικό, καθημερινό τρόπο προσέγγισης των καταστάσεων χωρίς να δίνει μια αίσθηση ολοκλήρωσης του χαρακτήρα του και της ιστορίας του με αισθητικά κριτήρια. Παρόλα αυτά αξίζει κάποιος τον κόπο να διαβάσει το έργο του.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου