Η λέξη Μοιχεία και η λέξη Χημεία. Όταν σπάζει και αγκυλώνει η γλώσσα, εύκολα αλλάζει η μια στην άλλη. Εξάλλου και στις δυο συμβαίνουν μια σειρά από αντιδράσεις που δεν γνωρίζεις πού μπορεί να σε οδηγήσουν.
Το αρχαιότερο ίσως μαρτυρημένο λογοτεχνικό μοτίβο αποτελεί η μοιχεία. Η απιστία της γυναίκας προς τον άντρα. Η ωραία Ελένη εγκαταλείπει τη συζυγική κλίνη για τον Πάρη. Αυτό που ακολουθεί, σύμφωνα με την Ομηρική περιγραφή, είναι ένας δεκαετής πόλεμος που οδηγεί στην άλωση του Ιλίου. Η ωραία Ελένη στο τέλος επιστρέφει στο σύζυγό της.
Ερχόμαστε στη σύγχρονη εποχή και βλέπουμε το μοτίβο αυτό να επαναλαμβάνεται. Στο μυθιστόρημα της Αγγέλας Καστρινάκη "έρωτας στον καιρό της ειρωνείας" μια νεαρή γυναίκα, η Μέλπω, συνάπτει εξωσυζυγική σχέση και εγκαταλείπει κάποια στιγμή τον άντρα της. Δεν ακολουθεί φυσικά πόλεμος, ο άνθρωπος στην πάροδο των χιλιετιών έχει κατακτήσει την ηρεμία και τη νηφαλιότητα. Και τελικά η ειρωνεία της τύχης: η γυναίκα θα επιστρέψει στο σύζυγό της.
Στην αρχαία Αθήνα της κλασσικής εποχής, μια πατριαρχική δομή της κοινωνίας, υπήρχε νόμος κατά της μοιχείας της γυναίκας.
ΝΟΜΟΣ ΜΟΙΧΕΙΑΣ
Εάν κάποιος συλλάβει τη γυναίκα του με άλλο άνδρα, δεν επιτρέπεται να μένει μαζί της. Εάν εξακολουθήσει να μένει μαζί της, χάνει τα πολιτικά του δικαιώματα. Η γυναίκα, η οποία συλλαμβάνεται να μοιχεύεται, απαγορεύεται να μπαίνει στα δημόσια ιερά. Εάν μπει, ο οποιοσδήποτε έχει το δικαίωμα να της επιβάλει ατιμωρητί οποιαδήποτε ποινή, εκτός από το θάνατο.
Δημοσθένης, Κατά Νεαίρας 87
Στην αρχαία Σπάρτη τα πράγματα ήταν κάπως διαφορετικά. Οι Σπαρτιάτισσες μπορούσαν να έχουν ερωτικές σχέσεις και με άλλους άντρες εκτός από το σύζυγό τους χωρίς να παραβιάζουν το νόμο για μοιχεία – επειδή στη Σπάρτη, αντίθετα με τις υπόλοιπες πόλεις δεν υπήρχε τέτοιος νόμος. Μ΄ αυτό τον τρόπο είχαν τη δυνατότητα οι Σπαρτιάτισσες να διαχειρίζονται περισσότερα νοικοκυριά. Στο σημείο αυτό θα πρέπει να επισημάνουμε ότι όλες οι Σπαρτιάτισσες ήταν απαλλαγμένες από τις κοπιαστικές οικιακές εργασίες, γιατί όλα αυτά τα έκαναν γυναίκες είλωτες.
6. Προτρεπομένη δὲ τὸν ἄνδρα Λεωνίδαν ἐξιόντα εἰς Θερμοπύλας ἄξιον τῆς Σπάρτης φανῆναι, ἠρώτα τί χρὴ πράττειν· ὁ δὲ ἔφη "ἀγαθὸν γαμεῖν καὶ ἀγαθὰ τίκτειν".
Προτρέποντας τον άνδρα της το Λεωνίδα (η Γοργώ) κατά την εκστρατεία του στις Θερμοπύλες να φανεί αντάξιος της Σπάρτης, τον ρώτησε τι έπρεπε να κάνει εκείνη. Κι αυτός της απάντησε: «Να παντερυτείς ενάρετο άντρα και να αποκτήσεις ενάρετα παιδιά».
ἐξῆν μὲν γὰρ ἀνδρὶ πρεσβυτέρῳ νέας γυναικός, εἰ δή τινα τῶν καλῶν καὶ ἀγαθῶν ἀσπάσαιτο νέων καὶ δοκιμάσειεν, εἰσαγαγεῖν παρ’ αὐτὴν καὶ πλήσαντα γενναίου σπέρματος ἴδιον αὑτοῖς ποιήσασθαι τὸ γεννηθέν. ἐξῆν δὲ πάλιν ἀνδρὶ χρηστῷ, τῶν εὐτέκνων τινὰ καὶ σωφρόνων θαυμάσαντι γυναικῶν ἑτέρῳ γεγαμημένην, πεῖσαι τὸν ἄνδρα συνελθεῖν, ὥσπερ ἐν χώρᾳ καλλικάρπῳ φυτεύοντα καὶ ποιούμενον παῖδας ἀγαθούς, ἀγαθῶν ὁμαίμους καὶ συγγενεῖς ἐσομένους.
Πλούταρχος, Λυκούργος, 15. 12-13
Επιτρεπόταν σ΄ ένα ηλικιωμένο σύζυγο νέας γυναίκας, αν συμπαθούσε και ενέκρινε κάποιον από τους καθώς πρέπει νέους, να τον φέρει σε αυτή , και γεμίζοντάς την με ευγενικό σπέρμα, να υιοθετήσει το παιδί ως δικό του. Επιτρπόταν επίσης σε ένα ευηπόληπτο άντρα, αν θαύμαζε τη γυναίκα κάποιου άλλου που είχε γεννήσει καλά παιδιά και συμπεριφερόταν συνετά, να συνευρεθεί μαζί της με τη συγκατάθεση του συζύγου της, σπείροντας κατά κάποιο τρόπο σε εύφορο χωράφι, και γεννώντας καλά παιδιά, που θα ήταν συγγενείς εξ αίματος μιας καλής οικογένειας.
Ο Πολύβιος (203 π.Χ. - 120 π.Χ.), Έλληνας ιστορικός, αναφέρει (12.6.β.8) ότι ήταν παρα δοσιακή συνήθεια στους Λακεδαιμονίους τρεις ή τέσσερις άντρες να έχουν την ίδια γυναίκα, κάποτε και περισσότεροι, αν ήταν αδέλφια. Τα παιδιά τους ήταν κοινά για όλους. Όταν ένας σύζυγος είχε αποκτήσει αρκετά παιδιά, ήταν τιμητικό συνήθιο γι΄ αυτόν να δίνει τη γυναίκα του να την παντρευτεί ένας από τους φίλους του. Ο σκοπός της συνήθειας αυτής ήταν προφανώς η όσο το δυνατόν μεγαλύτερη αύξηση του πληθυσμού με γερά παιδιά.
Εύκολο βέβαια είναι να διαστρεβλωθούν τα γεγονότα και να γίνει πιστευτό ότι επικρατούσε ένα κλίμα ηθικής εξαχρείωσης στη Σπάρτη (δικαίωμα στην περιουσία-φανερές ερωτικές συνευρέσεις). Οι νόμοι και τα έθιμα της Σπάρτης έδιναν ιδιαίτερη έμφαση στην αναπαραγωγή, στην τεκνοποιία. Και σε ατομικό επίπεδο υπήρχε η επιθυμία για ένα γιο κληρονόμο, αλλά και σε κοινωνικό, το κράτος ασκούσε έντονες πιέσεις να μην μειώνεται ο αριθμός των Σπαρτιατών πολιτών που ήταν μέλη της κοινότητας, μιας κοινότητας πολεμιστών που όφειλαν να τπερασπίζουν την πόλη και από τους εσωτερικούς εχθρούς, τους είλωτες, αλλά και από τις εξωτερικές επιθέσεις.
Παρόλο που δεν επιβάλλονταν κυρώσεις για τη μοιχεία, ο γάμος θεωρούνταν προαπαιτούμενο για τη νομιμότητα των παιδιών, ενώ μόνο οι γάμοι ανάμεσα σε Σπαρτιάτες ήταν αποδεκτοί. Επίσης υπήρχαν ποινές για ένα αγάμιο – οψιγάμιο – κακογάμιο( σύναψη γάμου με την κόρη κάποιυ που είχε διαπράξει αδίκημα ή δεν ήταν Σπαρτιάτης.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου