ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ - Μίλαν Κούντερα

 Ο Μίλαν Κούντερα είναι  ο δωδέκατος εν ζωή συγγραφέας που βλέπει το έργο του (μια συλλογή διηγημάτων, εννέα μυθιστορήματα, ένα θεατρικό έργο και τέσσερα δοκίμια) να μπαίνει στην περίφημη «Βιβλιοθήκη της Πλειάδας» (Bibliotheque de La Pleiade, εκδόσεις Γκαλιμάρ), ήτοι στο Πάνθεον της παγκόσμιας λογοτεχνίας -μια τεράστια τιμή και αναγνώριση.

Το έργο του συμπεριελήφθηκε σε δύο τόμους της «Πλειάδας» (1.504 σελίδες ο πρώτος, 1.538 ο δεύτερος). Σύμφωνα με την επιθυμία του Κούντερα, ο πρώτος τόμος της «Πλειάδας» περιλαμβάνει τα μυθιστορήματα (όλα γραμμένα στην τσεχική γλώσσα): «Κωμικοί έρωτες», «Το αστείο», «Η ζωή είναι αλλού», «Το βαλς του αποχαιρετισμού», «Το βιβλίο του γέλιου και της λήθης» και «Η αβάσταχτη ελαφρότητα του είναι».

Ο δεύτερος τόμος περιλαμβάνει τα βιβλία: «Η αθανασία», «Η βραδύτητα», «Η ταυτότητα», «Η άγνοια», «Ο Ιάκωβος κι ο αφέντης του», «Η τέχνη του μυθιστορήματος», «Οι προδομένες διαθήκες», «Ο πέπλος» και «Συνάντηση».

Ο Κούντερα γεννήθηκε το 1929 στο Μπρνο, εγκατέλειψε την κομμουνιστική Τσεχοσλοβακία το 1975, εγκαταστάθηκε στο Παρίσι, έχασε την ιθάγενειά του και το 1981, χάρη στον Φρανσουά Μιτεράν, έγινε Γάλλος πολίτης. Από το 1993 γράφει τα βιβλία του στα γαλλικά.

Οπως επισημαίνει στη «Μοντ» ο Φιλίπ Φορέστ, «στην αρχή υποδεχτήκαμε τα μυθιστορήματά του σαν λογοτεχνικές μαρτυρίες ενός αντιφρονούντος, που απορρίπτει με σαρκασμό τον ολοκληρωτισμό στην Τσεχοσλοβακία και στην υπόλοιπη κομμουνιστική Ευρώπη. Ο Κούντερα, όμως, αντέδρασε στη συρρίκνωση του έργου του μόνο στο πολιτικό του μήνυμα και τη δεκαετία του '80, αμέσως μετά την «Αβάσταχτη ελαφρότητα του είναι», το τοποθέτησε κάτω από το ειρωνικό σήμα του «αναποφάσιστου», απαγόρευσε να το συγχέουμε με τη λογοτεχνία των ιδεών που επιδεικνύει με αλαζονεία τις θέσεις της και δήλωσε «ως μόνη βεβαιότητα τη σοφία της αβεβαιότητας». Αυτή την ενότητα του έργου του αποδεικνύει, σύμφωνα με τον Φιλίπ Φορέστ, η συνολική έκδοσή του από τη «Βιβλιοθήκη της Πλειάδας». 

Πρώτος ο Ερνεστ Χέμινγουεϊ

Η περίφημη σειρά των εκδόσεων Γκαλιμάρ άργησε να καλωσορίσει στους κόλπους της ξένο συγγραφέα. Πρώτος ήταν ο Ερνεστ Χέμινγουεϊ (1966) και ακολούθησαν οι Κάφκα, Φόκνερ και Λόρκα. Οσο για τους άλλους έντεκα συγγραφείς, που όπως και ο Κούντερα μπήκαν εν ζωή στην «Πλειάδα», είναι οι Ανρί ντε Μοντερλάν, Αντρέ Ζιντ, Αντρέ Μαλρό, Σεντ-Τζον Περς, Τζουλιάν Γκριν, Μαργκερίτ Γιουρσενάρ, Ρενέ Σαρ, Ζουλιέν Γκρακ, Ευγένιος Ιονέσκο και Ναταλί Σαρότ.

Η Βιβλιοθήκη της Πλειάδας δημιουργήθηκε το 1931 από έναν νέο, ανεξάρτητο εκδότη, τον Ρωσοεβραίο Ζακ Σιφρίν, γεννημένο στο Μπακού του σημερινού Αζερμπαϊτζάν, που θέλησε να προτείνει σε μέγεθος βιβλίου τσέπης το έργο των κλασικών συγγραφέων, ξεκινώντας με τους Μποντλέρ, Ρακίνα, Βολτέρο, Πόε, Λακλό, Μισέ και Σταντάλ. Το 1933, λόγω οικονομικών δυσκολιών, η «Βιβλιοθήκη της Πλειάδας» ενσωματώθηκε στον οίκο Γκαλιμάρ, αλλά ο Σιφρίν κράτησε τη διεύθυνσή της μέχρι το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Τότε μετανάστευσε στις ΗΠΑ και ίδρυσε τις εκδόσεις «Pantheon Books», που γνώρισε στους Αμερικανούς αριστουργήματα της ευρωπαϊκής λογοτεχνίας. Πέθανε το 1950, χωρίς ποτέ να επιστρέψει στη Γαλλία. Η εμφάνιση των βιβλίων της «Πλειάδας» έμεινε μέχρι σήμερα η ίδια.

* 13 από τα 15 βιβλία του Κούντερα κυκλοφορούν στα ελληνικά από τις εκδόσεις της «Εστίας».