Παραφορά - Salman Rushdie

O Salman Rushdie τυχαίνει και είναι ο αγαπημένος μου συγγραφέας. Κι όσο πιο αγαπημένος είναι ένας συγγραφέας, τόσο πιο δύσκολο να μιλήσεις για ένα έργο του, γιατί η κριτική αποδόμηση πτυχών του έργου, στερεί τη μαγεία του συνόλου. Παρόλα αυτά επιχειρώ την αναδόμηση. Κι επίσης ακόμη κι αν κάποιο δεν είναι το καλύτερο έργο του, δεν παύει να είναι κάτι το ξεχωριστό, το υπέροχο.

Η Παραφορά λοιπόν ακροβατεί σε δύο έννοιες, διαμετρικά αντίθετες μεταξύ τους: την furia(=παραφορά) και την αποθέωση. Η αρχή και το τέλος. Η παραφορά είναι αυτό το άγριο, βαρβαρώδες ένστικτο που κρύβουμε μέσα μας, το αίσθημα θυμού και απογοήτευσης για μια ματαιωμένη μας φιλοδοξία, για ένα απωθημένο μας όνειρο. Αυτό το αίσθημα που σε ωθεί σε σκέψεις ή σε πράξεις ανομολόγητες. Η σκηνή με τον καθηγητή Μάλικ Σολάνκα πάνω από το κρεβάτι της γυναίκας και του παιδιού του κρατώντας το μαχαίρι, αυτή τη γυαλιστερή λάμα έτοιμη να καταξεσκίσει, γιατί του ματαίωσαν τη μυαλουδίτσα του, αυτή το κουκλίστικο δημιούργημά του, και γιατί πίστευε ότι η γυναίκα του έβαζε το γιο του να την αναζητά. Από την άλλη πλευρά βρίσκεται η αποθέωση, αυτή η δύναμη να ξεπεράσουμε τον εαυτό μας να ξεφύγουμε από το νόμο της βαρύτητας, να πετάξουμε, να ημερέψουμε από την παραφορά. Η τελευταία σκηνή με τον Μάλικ Σολάνκα να χοροπηδά πάνω σ΄ ένα τραμπολίνο όλο και πιο ψηλά, και πιο ψηλά, και πιο ψηλά...Αυτή αποθέωση είναι άραγε ένας εκούσιος θάνατος, μια αυτοκτονία; Αλλά και η Αμερική δεν είναι και αυτή μια αποθέωση; Γιατί μια μεγαλύτερη θεότητα βρισκόταν τώρα ολόγυρά του: η Αμερική, στην κορυφαία στιγμή της υβριδικής, παμφάγου δυνάμεώς της. Η Αμερική στην οποία είχε έρθει για να εξαλείψει τον εαυτό του. Για να απελευθερωθεί από δεσμά και προσηλώσεις, αλλά συνάμα και από θυμούς, φόβους και πόνους. Φάε με, προσευχήθηκε σιωπηλά ο καθηγητής Σολάνκα. Φάεμε, Αμερική, να γαληνέψω.

Τελικά από τι θέλει να ξεφύγει ο καθηγητής Μάλικ Σολάνκα; Από ένα στοιχειωμένο παρελθόν; Μικρή βέβαια η αναφορά, αλλά ικανοποιητική για να δικαιολογήσει. Ο Μάλικ Σολάνκα να δέχεται ως παιδί τη σεξουαλική παρενόχληση του πατριού του. Η μητέρα του να μην μπορεί να συλλάβει παιδί, κι αυτός να παίζει το ρόλο και του αγοριού και του κοριτσιού, ντυμένος με κοριτσίστικα ρούχα. Και ο πατριός να απαιτεί σεξουαλικές απολαύσεις από το μικρό Μάλικ. Και αργότερα παντρεμένος στο Λονδίνο, καθηγητής πανεπιστημίου, να ζει μέσα σε ένα πνιγηρό περιβάλλον που δεν τον αφήνει να αναπνεύσει. Παρηγοριά του η δημιουργικότητά του, η φαντασία του, μέσα από την οποία ξορκίζει το παρελθόν. Και στη συνέχεια η Αμερική, μια Αμερική όμως τυλιγμένη στην εφηβική της ανωριμότητα. Πώς αντιμετωπίζουν ακόμη και το στοματικό έρωτα; Ως κάτι το αθώο, κάτι που σαφώς διατηρεί ακόμη την παρθενιά. Η Αμερική της μόδας, των ναρκωτικών, των ψεύτικων ονείρων, των ερωτικών ακροτήτων, των κακομαθημένων παιδιών. Μια Αμερική που και  η ερωτική απόλαυση που προσφέρει στο Σολάνκα είναι επιφανειακή: η Μίλα και η Νίλα. Και για τη συνέχεια πάλι η δημιουργικότητα και η φαντασία. Ένας νέος, διαγαλαξιακός κόσμος γεννιέται μέσα από το μυαλό του καθηγητή Σολάνκα. Μια νέα δημιουργική επιτυχία στο ηλεκτρονικό στερέωμα. Κι όμως σα νέος Πλάτωνας ταξιδεύει στη Λιλιπούτη-Μπλέφουσκου, σε αυτή την τόσο μακρινή (ίσως και κοντινή) χώρα γυρεύοντας την αγάπη του, αλλά και βλέποντας το φαντασιακό του κόσμο να ζωντανεύει σε μια άγρια, ανθρώπινη εκδοχή. Η αγαπημένη του Νίλα θυσιάζεται για χάρη των ιδανικών της και ο καθηγητής μένει μόνος. Μόνος να αναζητά το βλέμμα του γιου και ο ίδιος να πετά όλο και πιο ψηλά, πιο ψηλά, πιο ψηλά...

Είναι ωραίο να κυνηγούμε τις ψευδαισθήσεις μας, όπως λέει και  ο Γούντι Άλλεν. Ο άνθρωπος όμως έχει ανάγκη από κάτι το ζωντανό, κάτι που τον κάνει να νιώθει άνθρωπος, κάτι που τον κρατάει στη ζωή. Φαντασία, αλλά ίσως η ίδια η ζωή ακόμη καλύτερα.