Οι θλιμμένες πουτάνες της ζωής μου-Μάρκες

Είναι αδύνατο να μην καταλήξει κανείς να γίνει όπως οι άλλοι πιστεύουν πως είναι…

Πουτάνες: μια λέξη που γαργαλάει τον γλωσσικό μας σεξισμό και τον αρσενικό μας αυτισμό. Όταν όμως βάλεις και τον επιθετικό προσδιορισμό θλιμμένες, θλιμμένες πουτάνες, τότε η ατμόσφαιρα αλλάζει, γίνεται πιο ρομαντική, πιο εσωστρεφής. Ο ίμερος δίνει τη θέση του στην εξομολόγηση και η φαλλοκρατία στο παραμύθι. Ο ήρωας του μυθιστορηματικού παραμυθιού του Μάρκες (γιατί ως παραμυθά με ρεαλιστικά υλικά μπορώ να δω τον Μάρκες) είναι ένας ενενηντάχρονος άνδρας. Άσχημος, συνεσταλμένος και παλιομοδίτης. Και στην επέτειο των γενεθλίων του αποφασίζει να κάνει ένα δώρο στον εαυτό του: μια νεαρή παρθένα. Αυτή η ανδρική ματαιοδοξία στερεί πιστεύω σε πρωτοτυπία τη σύλληψη του μυθιστορήματος. Αλλά ας φανταστούμε και τη συνέχεια: ο ηλικιωμένος άνδρας ξεμωραίνεται από τη νεαρή κοπέλα και τη θέλει ολοένα και περισσότερο ώσπου… Το πρώτο σύμπτωμα των γηρατειών είναι ότι αρχίζεις να μοιάζεις με τον πατέρα σου… Το άλλο θα πρόσθετα είναι η αίσθηση της αιώνιας νεότητας, ότι μπορείς να κάνεις τα πάντα όπως παλιά. Κι όμως η μνήμη δε λαθεύει. Ο Κικέρωνας το περιέγραψε με μια μόνο φράση: «Δεν υπάρχει γέρος που να ξεχάσει το σημείο όπου έχει θάψει το θησαυρό». Ας επιστρέψουμε όμως στον ήρωά μας κι ας επιχειρήσουμε να ερμηνεύσουμε την επιλογή του για την νεαρή παρθένα πέρα από το ξεκούτιασμα της ηλικίας. Ποτέ δεν πλάγιασε με γυναίκα χωρίς να την πληρώσει, διατηρούσε ένα κατάλογο με όσες γυναίκες συνουσιάστηκε, ενθουσιάζεται από την οπίσθια δίοδο, δεν είχε στενούς φίλους, άνθρωπος μονήρης, δημοσιογράφος εργασιομανής… Αρκούν. Αρκούν να ερμηνεύσουν μια μονοδιάστατη σεξουαλική εμμονή. Που όμως στη θέα της κοιμώμενης νεαρής παρθένας αυτή η εμμονή εξαφανίζεται και εμφανίζονται στοιχεία ερωτικής τρυφερότητας. Και η ζωή αλλάζει, στα ενενήντα. Αυτό που μου άρεσε στο μυθιστόρημα δεν είναι η πρωτοτυπία, αλλά το ότι ο αφηγητής, ο υπερήλικας ήρωας, προσεγγίζει τον έρωτα από τη δική του πλευρά, με μια πρωτοπρόσωπη γραφή, αφήνοντας στον αναγνώστη την απόσταση της κριτικής: να τον κοροϊδέψει, να γελάσει μαζί του, αλλά στο τέλος ν΄ αρχίσει να συμπάσχει. Αυτή η εξέλιξη των αισθημάτων με διέγειρε από πλευράς μου. Ο χλευασμός αντικαταστάθηκε από ένα συμπονετικό υπομειδίαμα. Πάντα πίστευα πως το να πεθαίνει κανείς από έρωτα δεν είναι παρά σχήμα λόγου… Εφόσον ο θάνατος παραμονεύει, τουλάχιστον το τέλος ας περιβληθεί από ένα πέπλο έρωτα! Η μεγαλύτερη δυστυχία είναι να πεθαίνει κάποιος μόνος του.