ΒΙΒΛΙΟ - μετανάστευση κι έρωτας

O μετανάστης, ο εμιγκρές, φαίνεται ότι δε διαθέτει νέα πατρίδα. Στη νέα του πατρίδα αποδεικνύεται ότι δε διαθέτει πατρίδα. Με μια τέτοια σκέψη τέλειωσα το διάβασμα δύο βιβλίων με ανάλογο περιεχόμενο: α) της Χέρτα Μίλλερ με τίτλο Μετέωροι Ταξιδιώτες, β) του Βλαντιμίρ Ναμπόκοφ με τίτλο Mary.

Και στα δύο βιβλία επικρατεί το εδώ και εκεί, το τώρα και το πριν. Αυτή η νοητή ευθεία ανάμεσα στην ευτυχία και τη δυστυχία. Η μετανάστευση, η ηθελημένη εξορία, όπως και ο έρωτας,  έχουν μια κοινή βάση, στηρίζονται στην ελπίδα ότι η επόμενη ημέρα θα είναι καλύτερη από την προηγούμενη κι αυτή η νέα ηδονή μπορεί να ακινητοποιηθεί και να διαρκέσει για πάντα.

Στο έργο της Χέρτα Μίλλερ θα ήθελα να ζουμάρω κυρίως στην ερωτική ζωή της πρωταγωνίστριας, την Ιρένε. Στην παλιά πατρίδα της (Ρουμανία), που δεν κατονομάζεται καν, η πρώτη ερωτικού ύφους σκηνή έχει να κάνει μ΄ έναν άντρα που αυτοϊκανοποιείται κρυμμένος πίσω  από κάτι θάμνους και το μόνο που αυτός ζητά από την Ιρένε είναι απλώς να την κοιτάζει μέχρι που να ολοκληρώσει. Η ηρωίδα πράγματι ανταποκρίνεται. Μια αφελή ερωτική διαστροφή μας επιφυλάσσει για αρχή η παλιά πατρίδα.  Στη συνέχεια γνωρίζει το Φραντς, έναν γερμανό φοιτητή. Ερωτοτροπούν στο ξενοδοχείο του κι ύστερα αυτός επιστρέφει στη Γερμανία. Η ερωτική ελπίδα σπρώχνει την πρωταγωνίστρια να τον ακολουθήσει. Στη νέα πατρίδα όμως αντί για τον Φραντς την περιμένει ένας φίλος του, ο Στέφαν, ένας τύπος από άσχημος έως αδιάφορος για την Ιρένε. Ακολουθεί η ερωτική απογοήτευση. Ο Φραντς εμφανίζεται κατά διαστήματα, αλλά οι εμφανίσεις το είναι τυπικές χωρίς να ικανοποιούν την Ιρένε. Και τέλος ο Τόμας, ένας ομοφυλόφιλος χορευτής, ένας περιστασιακός ερωτικός παρτενέρ στο κρεβάτι. Ερωτική ανάγκη. Ένα ερωτικό ντεκρεσέντο στη γη της επαγγελίας. 

Κι όμως ας διαβάσουμε την τελευταία σειρά του έργου: Όμως, αρνιόταν ακόμα και να διανοηθεί πως θα την εγκαταλείψει.

Στο μυθιστόρημα Mary του Ναμπόκοφ ο συμβολισμός ανάμεσα στο χθες και το σήμερα είναι ακόμα πιο φανερός. Μια τραμπάλα μέσα στο χρόνο που για μοχλό έχει μια γυναίκα, τη Mary.  Το Εδώ είναι το Βερολίνο του 1920 και η μονότονη ζωή του ήρωα Γκανίν σε μία πανσιόν μαζί με εξόριστους συμπατριώτες του. Το Εκεί είναι το παρελθόν, όπως ο ίδιος το προσεγγίζει με αφορμή μια φωτογραφία μιας γυναίκας. Ο Γκανίν μαθαίνει πως η γυναίκα του συγκάτοικού του Αλφιόροφ πρόκειται να έρθει από τη Ρωσία. Σ΄ αυτή τη γυναίκα όμως αναγνωρίζει την πρώτη του αγάπη. Σ΄ αυτή τη γυναίκα, τη Mary, κρύβεται από πίσω η παλιά του πατρίδα, η Ρωσία. Ο Γκανίν σχεδιάζει να την συναντήσει στο σταθμό, αλλά η συνάντηση δεν πρόκειται να πραγματοποιηθεί.  

Είχε εξαντλήσει τις αναμνήσεις του, είχε κορεστεί από αυτές και η εικόνα της Μαίρης παρέμενε τώρα στο σπίτι των φαντασμάτων, που κι αυτό ήταν ήδη μια ανάμνηση τώρα.

************************ευχαριστώ τον πάντα ενδιαφέροντα blogger Νο14ΜΕ για την πρότασή του να γνωρίσω το έργο της Χέρτα Μίλλερ από τους Μετέωρους ταξιδιώτες.