"Το βαλς του αποχαιρετισμού" Μ. Κούντερα

   

   Τα πρώτα παιδιά σου είναι πιο κοντά στη δική σου προσωπικότητα... Η απειρία και η ανασφάλεια του γονιού δημιουργούν ένα προστατευτικό κλοιό που δύσκολα αφήνει τα παιδιά να ξεμυτίσουν από κοντά του... Ας όψεται και η πατροπαράδοτη ελληνική οικογένεια... Μήπως όμως και τα πρώτα βιβλία είναι πιο κοντά στην προσωπικότητα του δημιουργού τους; Ο συγγραφέας και ο αφηγητής στην αρχή είναι ... αδελφές ψυχές, έως και δίδυμες... (;) Αργότερα στα επόμενα έργα αποστασιοποιούνται και παίρνει ο καθένας τη θέση του...

   Το παραπάνω σκεπτικό μου δημιουργήθηκε διαβάζοντας το πρώτο βιβλίο του Κούντερα "Το Αστείο", αλλά και το δεύτερό του "Το βαλς του αποχαιρετισμού". Ο αποχαιρετισμός, η απομάκρυνση είναι το κεντρικό μοτίβο στο δεύτερό του βιβλίο. Ένας αποχαιρετισμός όμως έντεχνος, σκηνοθετημένος, σαν... έτοιμος από καιρό... Τίποτε στη ζωή δεν είναι τόσο τυχαίο, όσο τουλάχιστον θέλει να φαίνεται. Αλλά και τυχαίο να είναι, οι συνέπειές του δεν είναι τυχαίες. Ακόμη κι αν υποθέσουμε ότι η ζωή είναι σύνολο τυχαίων γεγονότων, οφείλουμε να αντιμετωπίσουμε τις συνέπειες... Αυτό μου έμεινε από το μυθιστορηματικό κόσμο των δύο πρώτων έργων του Κούντερα. Κι αυτός ο αποχαιρετισμός με την υπόκρουση μουσικής... Φεύγεις χορεύοντας βαλς...Όχι άτακτη φυγή, αλλά με χορευτικές φιγούρες... Έτσι φαντάζομαι ότι εγκατέλειψε και την Τσεχοσλοβακία ο Κούντερα για να μετακομίσει στη Γαλλία. Σαν τον Ιάκωβο του μυθιστορήματος. Έχοντας στην τσέπη του πάντα το δηλητήριο για να μπορεί να δώσει στη ζωή του τέλος τη στιγμή που ο ίδιος ήθελε, κι όχι όποτε ήθελε η ίδια η ζωή (και οι άνθρωποι κυρίως...). Κι όμως αυτό το δηλητήριο το ... χάρισε σε μια γυναίκα. Κάποιοι προβληματισμοί διανοητικού κυρίως περιεχομένου υπήρχαν στην αρχή. Ήταν πράγματι δηλητήριο αυτό που κουβαλούσε στην τσέπη του ο Ιάκωβος; Ή μήπως ένα ψέμα, μια ψευδαίσθηση φυγής; Κι όμως στο τέλος φεύγει χωρίς ενοχές προς την καινούργια του ζωή σίγουρος πως δεν πρόκειται να γυρίσει πίσω. Κατά τα λοιπά η αφορμή για να ξεκινήσει το μυθιστόρημα είναι μια εγκυμοσύνη της Ρούζενα από ένα διάσημο μουσικό. Ο μουσικός μάλλον δεν είναι ο πραγματικός πατέρας. Η εγκυμοσύνη όμως είναι πραγματική και είναι ... όπλο εκβιασμού του μουσικού. Μια κοινωνία ανελεύθερη, μια κοινωνία συμβατική... Μια κοινωνία που το ζευγάρι και για να ρίξει το παιδί χρειάζεται να περάσει από κομματική επιτροπή... Στο τέλος όμως η γυναίκα αυτή, η Ρούζενα, είναι αυτή που παίρνει το δηλητήριο από τον Ιάκωβο και ... πεθαίνει. Πρέπει να τιμωρηθεί... Ο Κούντερα ... δεν έχει και την καλύτερη γνώμη για τις γυναίκες...