"ζωή μεθόρια" ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΓΡΗΓΟΡΙΑΔΗΣ

Το νέο μυθιστόρημα του Θεόδωρου Γρηγοριάδη έχει τον τίτλο «Ζωή μεθόρια». Ένα τίτλος που μπορεί να διαβαστεί και κυριολεκτικά και μεταφορικά. Η ζωή μεθόρια είναι η ζωή που ζει η ηρωίδα του μυθιστορήματος στην μεθόριο, στα σύνορα, κάπου στον Έβρο, όπου και διορίστηκε ως καθηγήτρια. Αλλά και Ζωή μεθόρια είναι η αντισυμβατική, αποκλίνουσα, περίεργη ηρωίδα, που ζει στη μεθόριο, στα σύνορα ανάμεσα στην λογική και το παράλογο, ανάμεσα στο κοινωνικά αποδεκτό και στο περιθώριο.

Το μυθιστόρημα του Γρηγοριάδη απαντά σε ένα υποθετικό αν… Τι θα γινόταν αν το λεωφορείο που μεταφέρει την ηρωίδα, την Ζωή, στον Έβρο χαλούσε στη διαδρομή; Τότε θα σταματούσε στην Καβάλα, θα αναζητούσε τον αγαπημένο της, θα τον έβρισκε και θα ξεκινούσε μια γοητευτική όσο και επώδυνη βουτιά στο παρελθόν για να αναδυθεί στο τώρα.

Ένα λαχάνιασμα δημιουργείται στο διάβασμα του πρώτου μέρους του μυθιστορήματος, καθώς εναλλάσσονται τα κεφάλαια που αναφέρονται στο παρελθόν και το παρόν. Κρίκοι που δημιουργούν δύο παράλληλες χρονικά αλυσίδες και οι οποίες συνυπάρχουν μέσα στην ηρωίδα, την Ζωή. Έτσι μαθαίνουμε πως η Ζωή είναι μια καθηγήτρια Αγγλικών που δουλεύει σε ένα φροντιστήριο αγγλικών και ερωτεύεται ένα συνομίληκό της μαθητή, τον Γιάννη. Ανήσυχη πνευματικά, ψαγμένη, κάπου εκεί στις αρχές της δεκαετίας του ’80 στην Θεσσαλονίκη. Ο Γιάννης όμως μένει ένα ερωτικό απωθημένο, ένας ανολοκλήρωτος έρωτας, καθώς ο καθωσπρεπισμός της καθηγήτριας σε έναν ιδιωτικό εκπαιδευτήριο δεν της επιτρέπει να εκδηλώσει τον έρωτά της.

Ο Γιάννης όμως δεν είναι και ο μοναδικός της έρωτας. Και άλλοι άντρες παρελαύνουν ερωτικά από τη ζωή της. Όλους όμως τους συνδέει μια τραγική σύμπτωση…. Όλοι, ή τουλάχιστον σχεδόν όλοι, σκοτώνονται. Γιατί άραγε συμβαίνει αυτό; Έχει μέσα της το πεπρωμένο του θανάτου; Η Ζωή είναι μια θανατηφόρος γυναίκα;

Ας επιχειρήσω την προσωπική μου ερμηνεία, όσο αυθαίρετη κι αν είναι. Η Ζωή είναι πράγματι μια θανατηφόρος γυναίκα, κι  αυτό συμβαίνει γιατί είναι μια γυναίκα διαφορετική από τις άλλες, απροσδιόριστη, χαοτική, χαμένη. Έχει δημιουργήσει τον δικό της κόσμο, το ατομικό της σύμπαν. Όσοι άντρες εισέρχονται στον κόσμο της και επιζητούν να συναντήσουν  το κλασικό γυναικείο πρότυπο, τη γυναίκα με την οποία θα δεσμευτούν και θα παντρευτούν, τότε εκείνοι πράγματι σκοτώνονται. Όσο η Ζωή σηκώνει στη ζωή της αυτά τα στεγανά και δεν έχει τη διάθεση να τα αναιρέσει, τόσο οι άντρες σκοτώνονται.

Για το τέλος, για τη λύση αυτού του ψυχικού αδιεξόδου, είναι απαραίτητο να αλλάξουν αυτοί οι συσχετισμοί και αυτές οι ισορροπίες (αν-ισορροπίες) ανάμεσα στην Ζωή και τους άντρες γύρω της. Ο Γρηγοριάδης επιλέγει για το τέλος ένα φανταστικό, σαμανιστικό θα έλεγα, τρόπο κατά τον οποίο επαναβαπτίζεται η ηρωίδα. Ένας τελετουργικός χορός των φίλων της θα την επανεντάξει στους κόλπους των καθημερινών συναισθημάτων.

Ίσως είναι πιο δύσκολο μερικές φορές να αποτιμήσει κανείς το συγκεκριμένο δημιούργημα ενός συγγραφέα, όταν γνωρίζει τον ίδιο προσωπικά όπως επίσης και το σύνολο του έργου του. Ίσως όμως αυτό του δίνει την δυνατότητα να τοποθετήσει το έργο μέσα σε ένα συγγραφικό σύνολο. Το έργο «ζωή μεθόρια» δεν έχει την πρωτοτυπία που διέθεταν παλαιότερα έργα του Γρηγοριάδη  όπως ο «Ναύτης», το «Παρτάλι» και η αριστουργηματική «Δεύτερη γέννα». Διαθέτει όμως αυτή τη δύναμη γραφής και την αφηγηματική ωριμότητα ακολουθώντας στην αφήγηση μια σταδιακή πορεία καταβύθισης στα μύχια της ψυχής (εκεί εξάλλου που τελειώνουν οι λέξεις αρχίζει το όνειρο…) καθηλώνοντας τον αναγνώστη μέχρι το τέλος για να παρακολουθήσει αυτόν τον αινιγματικό χαρακτήρα της Ζωής-ζωής. Η «ζωή μεθόρια» είναι ένα ολοκληρωμένο ψυχογράφημα….