Πέμπτη 22 Οκτωβρίου 2015

"Ψυχώ" Ρόμπερτ Μπλοχ

Το "Ψυχώ" το διάβασα ... δεν το είδα ... αφέθηκα στη μαγεία του λόγου...και νομίζω ότι δεν έχασα...τώρα, αν το παρακολουθήσω ως ταινία και αλλάξω άποψη ... αυτό είναι μια άλλη ιστορία ... το θέμα πάντως είναι ότι ο συγγραφέας κατόρθωσε μέσα από τη γραφή του να δημιουργήσει αυτό το κλίμα, την ατμόσφαιρα την απόκοσμη, τη νοσηρή, τη διεστραμμένη για να σου κινήσει το αναγνωστικό ενδιαφέρον μέχρι τέλος.
Δε θα αντισταθώ στον πειρασμό της ειδολογικής κατάταξης του μυθιστορήματος ... (μήπως και νουβέλας λόγω έκτασης;) Αρκετά στοιχεία γκόθικ νόβελ ... Ένα απομονωμένο, σκοτεινό τις περισσότερες φορές, ξενοδοχείο (στη θέση του μυστηριώδους πύργου) και στη θέση του πανίσχυρου άρχοντα ο ψυχωτικός Νόρμαν Μπέητς ... και μια μητέρα που την υπεραγαπά ... μονάχα που η μητέρα του έχει πεθάνει .. και δεν είναι το φάντασμά της που πλανιέται στα άδεια δωμάτια του ξενοδοχείου ... είναι ο ίδιος ο Νόρμαν που αλλάζει ταυτότητα ... και γίνεται και η μητέρα του .. και γίνεται πάλι ο Νόρμαν ... ο ενήλικος ... αλλά και παιδί .. Ένας Νόρμαν λοιπόν που αλλάζει τρεις ρόλους ... ο ενήλικος, το παιδί και η μητέρα ... Και ένα φονικό ... ο Νόρμαν δολοφονεί μια γυναίκα ... ένα θηλυκό ... ένα παλιοθήλυκο ... τον φόνο τον διαπράττει η μητέρα ... ο Νόρμαν-μητέρα ... δεν μπορεί μια γυναίκα να ασκήσει τόση γοητεία στο ... γιο της ... πρέπει να βγει από τη μέση ... και τα ίχνη της άτυχης γυναίκας χάνονται στο βάλτο ... πέρα από το δάσος το σκοτεινό ... και τα φονικά γίνονται δύο ... τα ίχνη και του δεύτερου θύματος εξαφανίζονται ... κι άλλα φονικά περασμένα ... κι όμως εμφανίζεται το πρόσωπο που θα αποκαλύψει το κακό ... κι αυτό το πρόσωπο είναι μια γυναίκα ... η αδελφή του πρώτου θύματος ... αυτή ίσως που αγαπά πραγματικά και λόγω της αγάπης της θα επιμείνει ... ο άντρας, ο μελλοντικός άντρας του πρώτου θύματος, στην αρχή είναι άβουλος, ένας βολεμένος επαρχιώτης ... στη συνέχεια βέβαια θα αναλάβει δράση και αυτός ...  το νέο ζευγάρι θα εξιχνιάσει το μυστήριο ... όσο για το σερίφη ... αυτός είναι κλεισμένος στη μακαριότητα της εξουσίας μακριά από την πραγματικότητα ... 
Ένα σύντομο έργο, αλλά τόσο δυνατό ... ίσως είναι δυνατό γιατί είναι και σύντομο που σε βάζει να περιπλανιέσαι στα άδεια δωμάτια του ... σκοτεινού ξενοδοχείου ... στην σκοτεινή ψυχή του ανθρώπου.

Παρασκευή 9 Οκτωβρίου 2015

"Μπάρτελμπι" Χέρμαν Μέλβιλ


O Χέρμαν Μέλβιλ εξέδωσε το 1851 το "Μόμπι Ντικ", ένα ογκώδες, λαβυρινθώδες μυθιστόρημα, για το οποίο μάλιστα κυρίως μας είναι γνωστός ο συγγραφέας ... οι άθλιες συνθήκες ζωής στα φαλαινοθηρικά, η έμμονη ιδέα του καπετάνιου Έιχαμπ να σκοτώσει τη λευκή φάλαινα, η απεραντοσύνη του ωκεανού ... και να ξεπροβάλλει το κακό ... η πάλη ανάμεσα στο καλό και το κακό ...αυτό το θεματικό μοτίβο των καλβινιστών αμερικάνων ... το κακό που στο ¨Μόμπι Ντικ" είναι το απέραντο, το άγνωστο, το ανορθολογικό ... δεν ξέρω τελικά πόσο ενδιαφέρον είναι να διαβαστεί αυτό το πολυσέλιδο μυθιστόρημα του Μέλβιλ στηνν εποχή μας ... κι εγώ διάβασα αποσπάσματα ... αυτό το μεγάλο μυθιστόρημα ...
Το "Μπάρτελμπι" είναι μια ευσύνοπτη νουβέλα, γραμμένο σε μια γλώσσα πιο μετρημένη, παιγνιώδη, σκοτεινή ... οι αναλογίες με τον Κάφκα αναπόφευκτες  ... τοποθετημένη η ιστορία της τη δεκαετία του 1850 ... τότε που το επάγγελμα του γραφιά αρχίζει να εξαλείφεται μέχρι που τελικά εκλείπει... αλλάζουν οι συνθήκες ζωής ... πρόοδος ... κι όμως μέσα σ΄ αυτό το φως της προόδου οι γραφιάδες είναι οι σκοτεινές δυνάμεις που αναγκάζονται τελικά να σβήσουν... 
Ο Μπάρτελμπι είναι ένας γραφιάς που προσλαμβάνεται σ΄ ένα δικηγορικό γραφείο της Γουώλ Στρήτ ... μια καρικατούρα ... που εκτελεί αγόγγυστα τα καθήκοντά του ... καθήκοντα όμως που οριοθετεί ο ίδιος ... καθώς επίμονα αρνείται να εκτελέσει τις δουλειές που του αναθέτει το αφεντικό του ... ένας απλοϊκός νιχιλισμός, κατά τα λεγόμενα του Μπόρχες... "αρκεί να είναι παράλογος ένας άνθρωπος για να είναι παράλογοι όλοι οι άνθρωποι και το σύμπαν" ... μου άρεσε αυτό το μότο ... μονάχα που στις ΗΠΑ του αμερικανικού ονείρου το τέλος του Μπάρτελμπι δε σηματοδοτεί και το τέλος του παραλογισμού.